Масъул муҳаррир

10
BOSHLANG‘ICH TA’LIMDA INTEGRATSIYA JARAYONI BO‘YICHA DARSLARNI 
O‘TISH
Jumanova Manzura Ozadovna
Xorazm viloyati, Shovot tumani
1-sonli maktab boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi.,
Yuldashova Muyassar Egamberdiyevna 
Xorazm viloyati, Shovot tumani
1-sonli maktab boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi.
Telefon raqami: [phone]
[e-mail]
Annotatsiya: ushbu maqolada boshlang‘ich ta’limda integratsiya jarayoni bo‘yicha darslarni 
tashkil etish haqida yozilgandir. 
Kalit so‘zlar: integratsiya, konseptual g‘oya, pedagogik faoliyat, kasbiy muammolar, yaxlit, 
o‘quv material, tizimlashtirish,.
Маmlakatimiz taraqqiyotining muhim sharti kadrlarni tayyorlash tizimining mukammal 
bo‘lishi, zamonaviy iqtisod, fan, texnika va texnologiyalar asosida rivojlanishi hisoblanadi. 
«Kаdrlar tayyorlash Milliy dasturi» uzluksiz ta’lim va kadrlarni tayyorlash tizimlarini tubdan 
isloh qilishga qaratilgan.
« Milliy dasturni» аmalga oshirishda mavjud ta’lim va kadrlarni tayyorlash tizimlarini 
tubdan o‘zgartirish zamonaviy fikr yutuqlari va ijtimoiy tajribalarga uzluksiz ta’lim tizimi ta’lim 
muassasalarining shakli va turlarida metodik ta’limlarga tayangan holda amalga oshiriladi. 
Boshlang‘ich ta’limda integratsiya jarayoni bo‘yicha darslarni o‘tishda fanlarning yaqinlashishi 
va o‘zaro aloqa jarayoni, differensiatsiya bilan birga kechadi. Integrativ yondasbish turli darajada-
gi tizimli alo qalarning obyektiv yaxlitligini aks ettiradi (tabiat—jamiyat—inson). Integratsiya ilgari 
bo‘lingan qismlarni bir butunga birlashtirish bilan bog‘liq. U tizim elementlarining yaxlitlik va uyush-
qoqlik darajasini oshirishga olib keladi. Integratsiyalash mobaynida bir-biriga bog‘liqlik hajmi oshadi 
va tartibga tushadi, shu tizim qismlarning ishlashi va o‘rganish obyektining yaxlitligi tartibga solinadi.
Olimlarning fikricha, bir fan ikkinchi fandagi savollarni, masalalarni yechishda bir vosita hiso-
blanar ekan. Ana shunday bog‘lanishi lozim bo‘lgan fanlardan biri ona tili va o‘qishdir. Bularga 
qo‘shimcha tarzda tasviriy san’at, mehnat fanlarini ham uyg‘unlashtirish fan doirasini kengayti-
radi. qaerda ikkita fanning o‘zi emas, balki ko‘proq fanlar integratsiyalansa, fanlarning aloqalar 
rivoji kuchayadi. Bunday darslar o‘quvchilarni so‘zga, ranglarning turfa olami, tovushlar seh-
riga chuqur kirib borishga ko‘maklashadi, savodli, og‘zaki va yozma nutqlari shakllanishiga yor-
dam beradi, uning rivojlanishiga va boyishiga estetik didni oshirish, san’at asarlarini tushunish va 
to‘g‘ri baholay olishga, Vatan tabiatini go‘zalligi va boyligini his etishga o‘rgatadi. 
Hozirgi kunda integratsiyalish masalasiga yangicha yondashishlar bo‘ldi. Xorij mamlakatlar 
tajribalari ko‘rsatishicha, integratsiyalangan kurslar qulay shakl bo‘lib qoldi. 
Boshlang‘ich maktabda integratsiyani amalga oshiruvchi bo‘g‘in vazifasini o‘qituvchining o‘zi baja-
radi. U bolalarning arifmetikaga, yozishga, tabiiy ko‘pgina boshlang‘ich tushunchalari va yana ko‘pgina 
narsalarga o‘rgatadi, o‘z kuch va imkoniyatlari darajasida bu ishni amalga oshiradi. Boshlang‘ich sin-
flarda bir o‘qituvchining dars berishini integratsiyaning bir usuli, deb hisoblasak ham bo‘ladi.
Inlegratsiyani amalga oshirishning usullari yaxshi yoki yomon bo‘lishi mumkin. Eng muhimi, 
o‘quvchilarning (psixologik va fiziologik) yosh xususiyatlarini hisobga olishdir. Boshlang‘ich 
ta’limda integratsiyani bir-biriga nisbatan yaqin fanlarni birlashtirish asosida ko‘rish maqsadga 
muvofiqdir. Boshlang‘ich sinflarda integratsiyalashgan darslarni tashkil etish murakkab jarayon. 
Buning uchun o‘qituvchi o‘quvchilar bilan ishlashning turli yo‘llarini qidirib topishga to‘g‘ri ke-
ladi. Shundagina darslar samarali va o‘quvchilarda darsga nisbatan qiziqish uyg‘otish mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Azizxodjaeva N.N. Pedagogik texnologiyalar va pedagogik mahorat. -T., 2006.
2. Yo‘ldoshev J.G‘.«Pedagogik texnologiya asoslari».-T.:«Pedagog», 2004.
3. Muslimov N.A. va boshqalar. Innovatsiya ta’lim texnologiyalari. – T.: “Sano standart”, 
2015. 

---

260