Masafalari raajmuidan bahs etadi



Download 4,7 Mb.
bet100/145
Sana14.06.2022
Hajmi4,7 Mb.
#667039
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   145
Bog'liq
Топонимика

Telov — qurama toifasining beshta urug’idan biii. Bu urug' qozoq-larning jetiruv qabilasi tarkibida ham uchraydi. o’zbekiston, Besh-ariq, Ohangaron tumanlarida Telov oykontmi qayd qilingan.
Temirqovuq — «temir darvoza», yoi o’tgan dnraning tor qismi. Qadimiy turk tilida Temirqopuq, tojikcha Darbandi Ohanin. arabcha Bobil hadid. Surxondaryo viloyatidagi Buzg’alaxona (Qohlug’), Jizzax yaqinidagi Hono’tti daralari ham Temirqopug’ deb atalgan, Nurota tumanida Temirqovuq qishlog’i bor.
Hm — usti yopiq bozor yoki rasta; bozor qorovuli — timbon. Bli
so’zniiig «karvonsaroy» ma'nosi ham bo’lgan. Narpay, Nurobod tu-manlarida Tim qishloqlari bor.
Tepa - do’nglik, tepalik, cho’qqi, biron narsaning uchi. Qadimgi turkiy tilda to’pu - kallaning cho’qqisi. Turkiy tillarda tepa, do’bo’, depe, to’be, do’ha, to’bu, tojik tilida teppa, o’zbek shevalarida teva, to’ba shakl-larida talaffuz qilinadi. E.M. Murzayev aytganidek, bu atama turlicha fonetik shakllarda Kavkaz, Volga bo’yi, Ural tog’lari atroflari, Sibir, Yaqin Sharq, Bolqon yarim orolida ko’plab toponimlar hosil qilgan. Shu bilan birga tepa teva ~ tuya shaklini olgan (Tuyaboshi, Tuyagu-zar) yoki urug’-qabilaning tarmoqlari — to’p yoki to’pa o’zgarib tepa bo’lib ketgan. Etnonimlar yonida keladigan tepa elementi asli to’pa bo’lishi kerak. Naymantepa, Naymanto’ba kabi.
Terskay - quyoshga teskari, oftob tushmaydigan, shimolga qara-gan (yonbag’ir). Dehqonobod tumanida Terskay degan adir va qishloq bor. Shevalarda bu atama teskay shaklida talaffuz qilinadi.
Tirsak - qo’lning bilak suyagi bilan yelka suyagi qo’shilib, bur-chak hosil qiladigan joyi, toponimiyada emuyulish^, «daryoning bur-chak hosil qilib oqadigan joyi». Masalan, Amudaryoning muyulishi tirsak deyiladi (q. To’qay).
Ba'zi joylarda (Namangan va o’sh shaharlarida chig’anoq yoki chag’anoq deydilar. O’rta Chirchiq tumanida Tirsak degan toponim bor (q. Chig’anoq).
Toyloq, taylaq — qozoqlar, qirgMzlar, qoraqalpoqlar tarkibida taylaq, turkmanlarda tayhqlar, o’zbeklarda toyloq umg’lari bo’lgan. O(zbeklarning toyloq urug’i oqtoyloq va qoratoyloq shoxobchalariga boiingan. Toyloq - tuyaning bir yoshdan oshgan bolasi (bir yosh-gacha bo’ta, bo’taloq). Toyloq urug’ning muqaddas jonivori (totem) bo’lgan.
Chimboy tnmanida Taylaq, Romiton, Bog’ot tumanlarida Toylo-qon, Samarqand yaqinida ham Toyloq degan toponimlar qayd qi-lingan.
Tom — uy, bino, devor, tom. Qadimiy turkiy tilda tom — «devor», ozarbayjonchada dam — «uy», «bino», turkmanchada dam ~ «doimiy turar joy» (o’tovdan farqli o’laroq), qirg’izchada ham tam — «g’ishtli yoki loytuproq uy» ni bildiradi. Tom bilan ruscha dom so’zining kelib chiqish o’zagi bitta. Sanskritchada damas, yunonchada va lotinchada
domus «uy», «bino», «turar joy» degani. Qorako'1 tumanidagi Tom-qishloq, Sharaf Rashidov tumanidagi Uchtom toponimlari shu so’zdan tarkib topgan ko’p sonli geografik nomlar jumlasidan.
Tortuvli - urug’, qo’ng’irot qabilasining ajdodi bo’lib, Qo’ng’irot otaning kichik xotinidan tarqalgan. Qo’ng’irot ota keksayganda kichik xotini o’g’il tug’ib, tortuv (tortiq - sovg’a) qilgani uchunundan tarqalganlar tortuvli deb atalgan ekan. Nurobod, Narpay, Oqdaryo, Oqqo’rg’on, Xatirchi, Denov, Sariosiyo tumanlarida Tortuvli nomli qishloqlar bor.
Qoraqalpoqlarning qiyot qabilasi tarkibida ham tortuvli urugH bor.

Download 4,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   145




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish