Ma’ruzachi: Sunnatov. N. B. Ma’ruza: №-2 Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: sharq falsafasi Reja

1.  Qadimgi SHarq  falsafasi (Misr, Bobil, Xindiston, Xitoy, Markaziy Osiyo). 

 

Qadimgi  Bobil  va  Misrda   falsafaning paydo bo‘lishi.  Eramizdan oldingi IV mingyillikning 

oxiri III-mingyillikning boshida qadimgi Bobil va qadimgi Misr madaniyati o‘z taraqqiyotining 

yuqori  nuqtasiga  erishadi.  Bu  davlatlarda  falsafiy    fikrlarning  paydo  bo‘lishi,  bir  tomondan, 

dunyo haqidagi  fanlar bo‘lgan  - astronomiya, kosmologiya, matematika birinchi odimlari bilan 

yaqindan bog‘liq bo‘lgan bo‘lsa, ikkinchi tomondan, afsonalar bilan bog‘liq edi. Qadimgi Bobil 

va    Misr  olimlari  oy  va  kun  tutilishi  davriyligini  aniqlashga  muvofiq  bo‘ldilarki,  bu  ularga  bu 

hodisani oldindan aytish imkonini berdi.  

Qadimgi bobilliklar va misrliklarda ilm-fan bilan kohinlar shug‘ullanar edilar. Ilm-fan bilan 

shug‘ullangan misrliklar va bobilliklar umuman dunyoga afsonalar orqali  qarar edilar. SHunday 

asarlar  paydo  bo‘la  boshlaydiki,  ularda  afsonalarni  falsafiy  talqin  qilishga  urinishlar  ko‘zga 

tashlanadi («Arfa chaluvchining qo‘shig‘i», «Dunyodan xafsalasi pir bo‘lgan kishining o‘z ruhi 

bilan  suhbati»,  «Hayot  ma’nosi  haqida  xoja  va  qulning  savol-javoblari»  va  boshqalar).  Garchi 

Qadimgi  Misr  va  Bobilda  falsafiy  tafakkur  Qadimgi  YUnoniston  saviyasiga  erishmagan  bo‘lsa 

ham, ularning yutuqlari Ellada madaniyatiga katta ta’sir ko‘rsatdi.