Ma’ruzachi: Sunnatov. N. B. Ma’ruza: №-2 Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: sharq falsafasi Reja

Abdulla Avloniy (1878-1934) ijodi, birinchi navbatda, uning 

«Turkiy Guliston yoxud axloq» asarida o‘z aksini topdi. 

Avloniy  yorqin  kelajakni  yaxshi  xulqli  insonni  tarbiyalab  etishtirishdan  ayri  holda  tasavvur 

qilolmasdi. SHuning uchun ham, insoniy faoliyatning turli ko‘rinishlari va inson fe’l-atvorining 

belgilarini axloqiy mezonlar nuqtai nazaridan qarab chiqadi. Jumladan, bilish va bilmaslik uning 

uchun  shunchaki  bilish  faolligi  va  bilish  nazariyasi  tushunchasi  hodisalaridan  iborat  emas.  Ilm 

«bizga  yaxshini  yomondan,  ezgulikni  yovuzlikdan,  joizni  nojoizdan,  pokni  nopokdan  xatosiz 

farqlash  imkonini  beradi,  ayni  paytda,  nodonlik  -  yomon  xulqlar,  xudbinlik  va  yovuzlikning 

ibtidosi»

8

. 

Avloniy shaxsning shakllanishida tarbiya etakchi rol o‘ynashiga alohida urg‘u beradi. Uning 

nuqtai  nazariga  ko‘ra,  inson  iste’dodli  va  iqtidorli,  ezgulik  va  yovuzlikni  farqlashga  layoqatli 

qilib  yaratilgan,  lekin  bu  xususiyatlar  tarbiya  jarayonida  rivojlanadi  va  bunda  axloq  muhim  rol 

o‘ynaydi.