Ma’ruza matni Toshkent – 2014 1-mavzu. Kirish. Mikrobiologiya fanining maqsadi va vazifalari

BIOLOGIK FAKTORLAR
Tabiiy sharoitda mikroorganizmlar murakkab biotsenozlarni tashkil etadi, ya’ni bir yerning o‘zida turli bakteriyalarni uchratish mumkin. Bakteriyalar orasida simbioz, metabioz, antagonizm uchrashi mumkin.
S i m b i o z xolda hayot kechirganda bir tur kkkinchi tur bilan birgalikda yashaydi. Masalan, kefir donachalari tarkibida sut kislota hosil kiluvchi va achitqi zamburug‘lari birgalikda yashaydi yoki tugunak bakteriyalar dukkakdosh o‘simliklar bilan. birgalikdayashaydi.
Metabiozda bir bakteriya ikkinchi bakteriya uchun qulay sharoit yaratib beradi. Masalan, ammonifikatorlar nitrifikatorlar uchun MN3 hosil qiladi. Nitrozomonas NH₃ ni o‘zlashtirib, nitrobakter uchun HNO₃ hosil qiladi:
Anagonizmda bir tur ikkinchi turning rivojlanishini cheklab qo‘yadi. Masalan, sodda hayvonlar bakteriyalarni yeb qo‘yadi, bakteriofaglar bakteriyalarni eritib yuboradi, bijg‘ituvchilar chirituvchilarning ko‘payishini cheklab qo‘yadi yoki turlituman antibiotiklar bakteriyalarga salbiy ta’sir etadi. Mikroorganizmlarga tashqi muhit faktorlarining ta’sirini bilgan holda, ularga sarshi kurash choralarini qo‘llash mumkin bo‘ladi.
Savollar:

1. 
   Mikroorganizmlarga ta’sir etuvchi fizikaviy omillarni ko‘rsating va ularni ta’sirini izohlang.
   
2. 
   Mikroorganizmlarga ximiyaviy moddalarning ta’siri haqida.
   
3. 
   Biologik omillarning ta’siri, ya’ni murakkab biotsenozni tushuntiring.