Ma’ruza matni Toshkent – 2014 1-mavzu. Kirish. Mikrobiologiya fanining maqsadi va vazifalari

Bakteriyalar sitoplazmasi — yarimsuyuq va tiniq rangsiz modda. Hujayrasining asosiy qismi sitoplazmatik membrana bilan o‘ralgan. Sitoplazma kalloidlarning dispers aralashmasidir. Uning tarkibida suv, oqsil, uglevodlar, lipidlar, mineral va boshqa moddalar bor. Bakterial hujayrasi qarishi bilan sitoplazmaning dispers holati o‘zgarib, uning uyachalari mayda, hujayralari shira bilan to‘lgan vakuolalarnn tashkil qiladi.
Sitoplazmaning zichligi yuqori bo‘lib, tarkibida 10 — 20 nm hajmli mayda zarrachalar mavjud. Zarrachalar 60% RNK va 40% proteindan iborat ribonukleoproiteidlar va ribosoma nomini olgan.
Sitoplazmada moddalar almashinuvi yuz berib turadi, natijada uning ichki tuzilishi to‘xtovsiz yangilanadi. Unda to‘xtovsiz ximiyaviy reaksiyalar yordamida oqsil, shakar, moy va boshqalar kabi murakkab moddalar hosil bo‘ladi. Moddalar ba’zi vaqtlarda oddiy birikmalarga parchalanadi. Turli bakteriyalar sitoplazmasining ximiyaviy tarkibi har xil. Bu esa bakteriyalarning bo‘yoqlarga moyilligi turlichaligini ko‘rsatadi.