Ma'ruza matni doc

Фойдали 
ҳашоратлар. 
Ўсимликларни 
чанглатади. 
Қизиларилар 
бедаларни чанглатади. Чорвачиликда фойдали ҳашоратлар – яйловларни 
сифатини яхшилайди. 
 
 
6-савол. Бўғимоёқлилар халқ хўжалигидаги аҳамияти 
А) қисқичбақасимонлар орасида талай турлари (дарё қисқичбақаси, 
криветка, лангустлар) озиқ овқатда ишлатилади, циклоп ва дафниялар эса 
паразит чувалчангларнинг оралиқ ҳужайини сифатида зарар келтиради. Барча 
қисқичбақасимонлар балиқларнинг озиқаси. Улар сув хавзаларини тозалашда 
муҳим аҳамиятга эга. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

Б) Ўргимчаксимонлар орасида қорақурт заҳарли ўргимчак, у хавфли,
айниқса одам ва айрим қишлоқ хўжалик ҳайвонлари учун. Чаён бирмунча одам 
учун хавфли – унинг заҳаридан оғриқ ва шиш пайдо бўлади. 
Қичитма, қўтир ва яйлов каналари чорвачилигига катта иқтисодий зарар 
етказади, яйлов каналари кишиларга баъзи трансмиссив (табиат ўчоғларида 
сақланадиган) юқумли касалликларни қўзғатувчиларини юқтиради, улар жуда 
хавфли касалликлар чақиради. Тупроқ каналари шохли ҳайвонлар орасида 
монезиознинг қўзғатувчиларини личинкаларини юқтиради. Шу билан бирга улар 
тупроқ шакилланишида аҳамиятлидир. Ўргимчакканалар эса ғўзаларга катта 
зарар келтиради. 
В) Ҳашаротларнинг халқ хўжалигига фойдаси катта:
1) агрономчиликда гулли ўсимликларнинг чангланишига;
2) пилла қуртлари ва асаларилардан қимматбаҳо саноат ва озиқ-овқат 
маҳсулотлари олинади;
3) гўнг қўнғизлари яйловларни ҳайвон тезакларидан тозалашда, қизил 
арилар бедаларни уруғланишда катта аҳамиятга эга. 
4) Айрим ҳашаротлардан дори-дармон тайёрланади. 
5) Табиатда модда алмашинишида муҳим роль ўйнайди. 
Ҳашаротларнинг халқ хўжалигида зарари ҳам етарлича. Улар орасида 
одамлар ва қишлоқ хўжалик ҳайвонларининг паразитлари мавжуд, қон сўрувчи 
ҳашаротлардан талай турлари трипанасомоз, лейшманиоз, безгак каби хавфли 
касалликларни юқтиради. Айрим ҳашаротлар паразит чувалчангларнинг оралиқ 
хўжайинлари. Шунингдек бир гуруҳ ҳашаротлар қишлоқ хўжалик экинлари 
зараркунандаларидир. Уларга қарши турли усуллар билан (кимёвий, физикавий, 
биологик ) кураш катта ҳаражат талаб қилади, кимёвий усулдаги кураш эса 
атроф-муҳит учун хавфлидир. Ҳозирги пайтда ғўза зараркунандаларига қарши 
курашда биологик усулдан кенг фойдаланилмокда.