maruza. Kirish. Neft va gaz geologiyasi soat

8.1- rasm. Bir yo‘lli qobiq—trubali issiqlik almashinish
qurilmasi.
1 — qobiq; 2 — truba turlari; 3 — trubalar; 4 — qopkoq; 5, 6 — issiqlik tashuvchi agentlar (1 va II) kiradigan va chiqadigan shtutserlar;
7 — bolt; 8 — qistirma.

Bu issiqlik almashgichlarda suyuqlikning sarfi kam bo‘lganda ularning trubadagi tezligi kichik bo‘lib, issiqlik almashinish koeffitsiyenta xam kam bo‘ladi. Issiqlik tashuvchi agentning tezligini oshirish uchun ko‘p yo‘lli isitkichlar ishlatiladi.
Ko‘p yo‘lli issiqlik almashgichlarda trubalarni seksiyalarga bo‘lish uchun yoki muxitning xarakat yo‘lining soniga qarab qurilmaning kopkogi bilan truba turining orasiga to‘siqlar o‘rnatiladi (109— 110 - rasmlar). Bunda xar bir seksiyadagi trubalarning soni bir xil bo‘lishi kerak. Ko‘p yo‘lli issiqlik almashgichlarda bir yo‘nalishli qurilmalarga nisbatan muxitning tezligi yo‘llarning soniga qarab proporsional o‘zgaradi.

8.2-rasm. Trubalarni truba turiga biriktirish usullari: a) razvalsovka; b) ariqchalar orqali razvalsovka qilish; v) payvandlash, g) kavsharlash.

Kime va ozik-ovkat sanoatining barcha tarmoklarida 2,4,6 yo‘lli issiqlik almashgich ishlatiladi. Chunki yo‘l­larning soni ortishi bilan gidrav­lik qarshilik ortib, iyesiklik almashinish qurilmasining konstruksiyasi murakkablashadi.
Bir yo‘lli va ko‘p yo‘lli qobiq-trubali issiqlik almashgich vertikal va gorizontal xolatda bo‘ladi. Verti­kal issiqlik almashinish qurilmalarini ishlatish qulay, ularning tuzilishi sodda va kam joyni egallaydi. Gorizontal issiqlik almashinish qurilmalari ko‘pincha ko‘p yo‘lli qilib tayyorlanadi. Qobiq-trubali qurilmalarda qobiq bilan trubalar orasidagi temperaturaning farqiga qarab truba va qobiqning uzayishi xar xil bo‘ladi. Shuning uchun qobiq-trubali qurilmalar konstruksiyasiga ko‘ra ikki xil bo‘ladi: 1) qo‘zg‘almas turli issiqlik almashgichlar; 2) kompensatsiyalovchi qurilmali issiqlik almashgichlar (bunday qurilmalarda trubalarning turli darajada uzayishiga imkon bor).
Qo‘zg‘almas turli issiqlik almashgichda issiqlik ta’sirida truba va qobiq xar xil uzayadi, shu sababli bunday qurilmalar trubalar va qobiq, o‘rtasidagi temperaturalar farqi katta bo‘lmaganda (50°S gacha) ishlatiladi.