maruza. Kirish. Neft va gaz geologiyasi soat

8.3- rasm. Ko‘p yo‘lli (truba­lar ichidagi bo‘shlik, bo‘yicha) issiqlik almashgich:
1 — qopkoq; 2 — to‘siqlar; /, // — issiqlik tashuvchi agentlar.

8.4- rasm. Ko‘p yo‘lli (trubalar tashqarisidagi bo‘shlik bo‘yicha) issiqlik almashgich:
1 — qobiq; 2— yunaltiruvchi to‘siqlar;
/, // — issiqlik tashuvchi agentlar.

8.5- rasm. Qobiq va trubalarning turlicha uzayishini kompensatsiya qiladigan qobiq — trubali issiqlik almashgichlar:


Temperaturalar farqi 50°s dan katta bo‘lganda truba va qobiqning xar xil uzayishini yo‘qotish uchun linza kompensatorli (8.5-rasm, a) xarakatchan truba turli (8.5-rasm, b), u-simon trubali (8.5- rasm, v) va boshqa turdagi qobiq-trubali issiqlik almashinish qurilmalari ishlatiladi.
Linza kompensatorli qurilmalar truba va qurilma devori o‘rtasidagi bosim 6∙105 pa gacha bo‘lganda ishlatiladi.
Trubali turli xarakatlanuvchi issiqlik almashgichlar tempe­ratura farqi katta bo‘lganda ishlatiladi. Bu qurilmada pastdagi truba turi xarakatchan bo‘lib, bunda trubalar tuplami qurilma­ning qobigida temperatura ta’sirida uzayganda xam bemalol xarakat qiladi. Trubalarning uzayishini kompensatsiyalaydigan qurilmalarning konstruksiyasi murakkabdir.
U-simon qobiq-trubali issiqlik almashgichda issiqlik ta’sirida trubalarning uzaiishi qurilmaning konstruksiyasiga xalakit bermaydi. Shuning uchun ularning konstruksiyasi sodda bo‘lib, trubalar tuplami bitta qo‘zg‘almas turga o‘rnatiladi. Bu qurilmalarda trubalarning ichki yuzasini tozalash qiyin va trubalarni turga joylashtirish juda murakkabdir.
Qobiq-trubali issiqlik almashgichlarda trubalar turga uch xil usul bilan joylashtiriladi: a) to‘g‘ri oltiburchakning kirralari bo‘ylab; b) konsentrik aylanalar bo‘yicha; v) kvadratning tomonlari bo‘ylab (8.6-racm, a, b, v).
Ko‘pincha qobiq-trubali issiqlik almashgichlarda trubalar to‘g‘ri oltiburchakning kirralari bo‘ylab joylashtiriladi, chunki bunda trubalar ixcham joylashib, ularning soni ko‘prok bo‘ladi.