Ma’ruza C++ tili sintaksisi va uning leksik asosi. C++ tili dasturining tuzilishi va shakli Reja

1.6. Til semantikasi 
Tilning ma’nosini beruvchi qoidalar to‘plami semantika deyiladi. Masalan, 
arifmetik operatorlar bajarilish ketma-ketligi qoidasi semantik qoida.
Agar dasturda sintaktik xatolar bo‘lsa, kompilyator bu haqida xabar beradi. 
Lekin semantik xato bo‘lganda dastur ishlaydi, lekin kutilgan natijaga erishib 
bo‘lmaydi. Masalan, quyidagi ikki qator sintaktik to‘g‘ri yozilgan, lekin ma’nolari 
turlicha (turlicha qiymat hosil bo‘ladi):
2 + 3 * 5
// 1-qator
va
(2 + 3) * 5
// 2-qator
Birinchi qatorda arifmetik operatorlar bajarilish ketma-ketligi qoidasiga ko‘ra 
ko‘paytirish amali bajariladi, so‘ngra qo‘shish amali ishga tushadi. Ikkinchi qatorda 
esa, avval qavs ichi bajariladi, sonlar qo‘shiladi, keyin ko‘paytirish amali ishlaydi.
Quyida ikki xil ko‘rinishdagi instruksiyalarni ko‘raylik:
const double A = 0.1; 
//o’zgartirish konstantasi

---

double x;
//santimetr uchun o’zgaruvchi
double y;
//millimetr uchun o’zgaruvchi
x = y * a;
va
const double SANTIMETR_UCHUN_MILLIMETR = 0.1;
double santimetr;
double millimetr; 
santimetr = millimetr * SANTIMETR_UCHUN_MILLIMETR;
1.7. Xujjatlashgan identifikatorlar. 
Ikkinchi 
ko‘rinishdagi 
dastur 
instruksiyalaridan 
foydalanilganda 
SANTIMETR_UCHUN_MILLIMETR ko‘rinishidagi identifikatorlar odatda 
xujjatlashgan identifikatorlar deb ataladi. Sababi, dasturchi identifikatordan nima 
maqsadda foydalanishni doim bilib turadi. Birinchi ko‘rinishdagi dastur 
instruksiyalarida esa, identifikatorlardan nima maqsadda foydalanilayotganligi 
identifikatorlarni e’lon qilganda izohlar orqali berib o‘tilgan. Dastur matnining 
qolgan qismlarida identifikatorning nima maqsadda ishlatilishini bilish uchun doim 
dastur matni boshiga yoki identifikator e’lon qilingan qismiga o‘tib izoh orqali 
yozilgan xujjatlash qismidan o‘qib tushunish kerak bo‘ladi. Xujjatlashgan 
identifikatorlar izohlardan foydalanishni kamaytirish uchun ishlatiladi. olmasoni – 
xujjatlashgan identifikatorini taxlil qilaylik. Ushbu identifikatorni birgalikda 
qo‘llaniluvchi so‘z (run-together word) deyiladi. Xujjatlashgan identifikatorlardan 
foydalanayotganda birgalikda qo‘llaniluvchi so‘zlarni noto‘g‘ri qo‘llash orqali 
xujjatlashda aniqlikni kamaytirish mumkin. Birgalikda qo‘llaniluvchi so‘zlarni 
tushunarliroq qo‘llash uchun bir qancha ko‘rinishlar taklif qilingan. Har bir ma’noga 
ega so‘zni bosh harf orqali yozish yoki ulardan oldin tag chiziq (“_”) belgisini 
qo‘yish mumkin. Masalan, tushunarlilik aniqligini oshirish maqsadida olmaSoni, 
olma_soni ko‘rinishidagi identifikatorlardan foydalanish mumkin. Konstanta 
o‘zgaruvchilardan foydalanganda, ularni oddiy o‘zgaruvchilardan farqlab turish 
maqsadida barcha xarflarni bosh harflar yordamida yozish maqsadga muvofiq.