Erkin iqtisodiy zonalar -davlatlararo kelishuvlarga yoki maxsus qonunlarga muvofiq, xoʻjalik va tashqi iqtisodiy faoliyat bilan shugʻullanish uchun imtiyozli soliq, moliya, huquqiy sharoitlar joriy qilinadigan muayyan hududlar.
Xorijiy va mahalliy tadbirkorlarni jalb etish maqsadlarida tashkil etiladi va ularda zarur ishlab chiqarish va ish yuritish infratuzilmasi barpo etiladi. Erkin iqtisodiy zonalar koʻp hollarda davlatlararo tutash hududlarda (bir necha davlatlarning chegaralari tutashgan hudud), xalqaro aeroportlar, port shaharlarda yoki transport yoʻllari tutashgan hududlarda tashkil etiladi.
Bugungi kunda jahon integratsiyasiga erishishning yo`li mamlakatda iqtisodiy zonalar tashkil etish orqalimehnat taqsimotiga erishish.
Ruminiyada EIZ va qonuniy-huquqiy asoslari
Ruminiyada oltita erkin zonalar mavjud, ular yirik daryo portlari va transport markazlari hududlarida joylashgan.
Ruminiyada zonalar maxsus iqtisodiy rejimlarga ega erkin zonalar (3С) toifasiga kiradi.
1992-yil 847-sonli "Erkin zonalar rejimi to'g'risida", 1997-yildagi "Bojxona kodeksi to'g'risida" gi 1417-sonli qonun, 1994 yilda Hukumatning "Kontsessiya faoliyati to'g'risida" gi 6827-sonli qarori
Erkin iqtisodiy zona imtiyozlar
- mamlakatda amaldagi 25% ga nisbatan 5% miqdorida daromad solig'ini belgilash;
- zonalarda ishlab chiqarilgan tovarlarni eksport qilish zonasi va eksporti o'rtasidagi Shimoliy-G'arbiy hududdagi operatsiyalar uchun QQS va aktsiz solig'idan ozod qilish;
erkin transport vositalarida va chet el tovarlari uchun erkin zonalarda foydalanish uchun mo'ljallangan bojxona to'lovlaridan ozod qilish;
- erkin zonalar doirasidagi ob'ektlarni qurish va rekonstruktsiya qilishda foydalaniladigan ruminiya materiallariga bojxona to'lovlaridan ozod qilish;
sarmoyadorlar tomonidan ishlab chiqarilgan tovarlarni ishlab chiqarishda foydalaniladigan erkin zonalarga etkazib beriladigan ruminiya materiallari va materiallari bojxona to'lovlaridan ozod qilish;
- bitta erkin savdo zonasidan boshqasiga olib o'tiladigan tovarlarga bojxona to'lovlaridan ozod qilish;
Shimoliy-G'arbiy hududida ishlab chiqarilgan tovarlarni eksport qilishda bojxona to'lovlarini to'lashdan ozod qilish;
- Ruminiya Milliy Banki tomonidan qabul qilingan erkin konvertatsiya qilinadigan valyutada zonalarda yuridik moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish; - foyda va kapitalni qaytarish imkoniyati;
- xorijiy xodimlarga ish haqini ham, ham chet el valyutasida to'lash imkoniyati.