Ma`ruza 4 Mavzu Tabiatshunoslikni o’qitish metodlari reja 

Hikoya sujetli, illustratsiyali, informatsion kabi xillarga ega. Yangi material bayoniga o‘quvchilarning tirik tabiat burchagi, maktab yer maydoni, ekskursiya yoki yozda, tabiat qo‘ynida o‘qituvchining topshirigi bilan olib borgan kuzatish va tajribalari to‘g‘risidagi hikoyani kiritish g‘oyat qimmatlidir. 0‘quvchilar o‘qigan kitoblaridagi qahramonlarni hikoya qilib beradilar. Masalan: tabiat haqida «Qushlar bizning do‘stimiz» mavzusida va hokazo.

Suhbat uni kurgan odamning sayohatchining, yosh naturalistning, turisning qanday bulmasin yangilikni ochishga qatnashishishining va boshqalarning nomidan olib boriladi.

Baen qilib berish atrofmizdagi haqiqatdan olingan predmetlarning va hodisalarning belgilarini, xususiyatlarini, xossalarini, foydali qazilmalarini, u yoki bu tabiiy zonadagi usimliklarning, hayvonotlarning funktsiyasining va iqlimining xususiyatlarini izchillikda baen qilib berishda qwllaniladi.

Xarakterlab berish baen qilib berishning hodisa eki predmetning eng asosiy belgilarini va xususiyatlarini atab kursatishdan iborat bulgan har xilligi (tog`larni, daryolarni, tabiiy zonalarni xarakterlab berish) bulib hisoblanadi.

Atrofimizdagi haqaqtlikni predmetlarning va hodisalarni rejali turda, yunaltirilgan maqsadga, ongli turda tashkil etilganlik bilan idrok qilish tabiatshunoslik kuzatishi deb tushuniladi. Kuzatishlar ikki belgisi bilan aniqlangan maqsadning bor ekanligini va diqqatni kuzatish ob`ektiga maqsadla jamlash bilan xarakterlanadi.

Predmetlarni va hodisalarni kuzatish, ularni taqqoslash, uqshashlik va farqli belgilarini aniqlash. Tafakkurning, diqqatning va erkinlikning rivojlanishiga erdam beradi.

Hikoyaning har qanday xili ushbu didaktik talablarga: 1) tanlangan materialning ilmiyligi va yuqori g‘oyaviyligiga; 2) mantiqiy izchillik va isbotlanuvchanligiga; 3) o‘quvchilar uchun aniq, ravon va tushunarli bo‘lishligiga; 4) o'qituvchi nutqining tasviriy va hisobiy bo‘lishligiga javob berishi kerak. 1-2- sinflarda hikoyaning davomiyligi 5—8, 3-4 - sinflarda esa 10—12 daqiqadan oshmasligi lozim.

Hikoya jarayonida o‘zlash- tirishning faollashishiga yordam beruvchi didaktik uslublardan foydalanish zarur.