|
Tuman 1977 yilda tashkil topgan bo'lib, markazi Buston shahri, jami yer maydoni 541920 ga, shundan shahar yer maydoni 768 ga. 2015 yil 1 yanvar holatiga tuman aholisi soni 143,2 ming kishini tashkil etadi. Shundan 17,2 ming kishi shaharda, 126,0 ming kishi qishloqda yashaydi.
Tuman g'arb va shimoldan Beruniy tumani, sharqdan Navoiy viloyati, janubdan To'rtko'l tumani va janubiy-g'arbdan Xorazm viloyati bilan chegaradosh.
Tumanda bitta tuman qaramog'idagi shahar, 1 ta shaharcha tipidagi posyolka 16 ta mahalla, 13 ta ovul fuqarolar yig'ini (Qizilqum, Guldursin, A. Navoiy, Elliqqal'a, Amirobod, Do'stlik, Qilchinoq, Paxtachi, Qirqqiz, Saribiy, Tozabog', Sharq Yulduzi, Aqchako'l,) bor.
Tuman asosan qishloq xo'jaligi, asosan paxta va g'allachilikka ixtisoslashgan. Qishloq xo'jaligiga yaroqli yerlar 387479 gektarni tashkil qiladi, shundan ekin maydoni 28712 gektar va qishloq joylarida yashovchi fuqarolarga 4094 gektar tomorqa yerlari ajratib berilgan.
Kegeyli rayoni 1928-jil sentyabrde sho’lkemlestirilgen. Rayon batistan Qon’irat rayoni, arqadan Moynaq rayoni, arqa-shig’istan Shimbay rayoni, shig;istan Qarao’zek rayoni, qubladan No’kis ha’m qubla-batistan Qanliko’l rayoni menen shegaralas.
Maydani 2.21 ming kv.km. rayonda bir rayon qaramg’indag’i qala, 8 ma’elle, 2 qalasha tipidagi posyolka ha’m 9 awil puqaralar jiyini bar. (Aspantay, Qusqanatov, Yerkindaryo, Abat, Oqtuba, Janabazar, Qumshungul, Qizilqum, Jalpaqjap) bar. Orayi-Kegeyli qalashasi.
2015-jil 1-yanvar xalatina ko’re rayon xalqi sani 85,8 min’ adamdi quraydi. Sodan 32,8 min’ adam qalada, 53,0 min’ adam awilda jasaydi.
Rayonda «Kegeyli», «Kuuanûsh-jarma», «Yerkin» va «Abat-jap» kanallari, egin maydanlardi suwg’aratug’in ha’m 3 kollektorlar sistemasi menen rayon aymag’inan shig’ariladi.
Rayonda ekonimikanin’ negizin paxtashiliq ha’m sharwashiliq quraydi. Sol sebebli sanaat ha’m paxta shiyki o’nimin qayta islewge qaniygelesken.
Rayonda paxta tazalaw zavoti, xalqqa xizmet ko’rsetiw karxanalari, baspaxana ha’m basqa da karxanalar bar.
Paxtashiliqdan tisqari sharwashiliq, jipekshilik, biyday ha’m shalishiliq, paliz eginlerin jetistiriwge qaniygelesken.
No'kis rayoni Qaraqalpaqstan Respulikasinin' arq ta'repinde jaylasqan bolip, rayon 1968-jili 25-dekabr ku'ni du'zilgen.
Rayon arqa-batistan qanliko'l, arqadan Kegeyli, Shig'istan Qarao'zek, qubladan No'kis qalasi menen shegaralas.
Rayonnin' ulimw je aydani 94391 ga. suwg'ailip egiletug'in jerler 31022 ga.
2015ijil 1-yanvar xalatinako’re rayoni xalqinin’ sani 45,0 min’ adamdi quraydi. sonnan 9,6 min' adam qalada, 35,4 ,min' adam awilda jasaydi
Tumanda 1 shaharcha, mahalla va 6 ta qishloq fuqarolar yig’ini (Baqanshaqli, Qirantov, Taqirkul, Samanbay, Kerder, Arbachi) bor. Markazi Aqmangit shaharchasi.
Tumanda hozirgi davrda 2 ta qishloq xo’jalik kolleji, 1 ta sanoat transport kolleji, 32 ta maktab, 142 ta o’ringa muljallangan kasalxona, kuniga 380 odam qabul qiladigan poliklinika, 2 ta axborot resurs markazi, 1 ta bolalar va o’smirlar sport maktabi, 1 ta musiqa maktabi faoliyat ko’rsatmoqda.
Tuman iqtisodiy negizini asosan paxtachilik va dehqonchilik tashkil etadi.
Qanliko’l rayoni 7 dekabr 1970 jilda sho’lkemlestirilgen bolip, Qaraqalpaqstan Respublikasinin’ arqa-batis jaylasqan ha’m arqa ta’repinen Qon’irat rayoni menen, qubla-shig‘is ta’repten Xojeli, qubla ta’repinen SHomanay rayonlari menen shegaralas.
Rayon aymag‘i 0,744 min’ kv km-di quraydi. Rayonda 1 posyolka puqaralar jiyini, 3 makan puqaralar jiyini , 7 awil puqaralar jiyini (Besko’pir, Arzimbetqum, Jan’a qala, Qonliko’l, Nawriz, Bostan, Qosjap) bar. Orayi –Qanliko’l rayoni.
Rayon aymag‘inan Respublikada a’hmiyetli Xojeli-Qon’irat jo’nelisindegi temir jol ha’m avtomagistral joli o’tip turipti.
Rayon orayi Respublika paytaxti No’kis (90 km) ha’m Qon’irat (32 km) menen jaqsi baylanista.
2017-jil 1-iyun xalatina ko're Qanliko'l rayoni xalqinin' sani 49,1 min' adamdi quraydi. Sodan 12,6 min' adam qalada, 36,5 min' adam awilda jasaydi. Rayon tiykarinan awil xojaliqqa qa'niygelesken bolip, paxtashiliq ha'm ga'lleshilik jetistiriw menen shug'illanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
