-

Дилоқ (клитор) – clitoris. 
Дилоқнинг оёқчаси crus clitoridis, танаси corpus clitoridis, танадаги бошча 
glans clitoridis ҳосилалари бўлади. Дилоқ ичида тўсиқлар septum corporum 
cavernosum, тўсиқлар орасида ғовакли тана corpus cavernosum clitoridis 
мавжуд. Дилоқнинг ташқи юзаси фасция - fascia clitoridis билан қопланиб, 
бойлам lig. suspensorium clitoridis да осилиб туради. 
Оралиқ - perineum 
Оралиқ - perineum - кичик чаноқ бўшлиғидан чиқиш соҳасидаги кўндаланг - 
тарғил мушак, фасциялар ва аъзолардан ташкил топади. Оралиқ соҳаси 
қуйидагича чегараланади: олдиндан қов суякларининг ўзаро бирикиш соҳаси 
- symphysis pubica; орқадан - дум умуртқалари; икки ён тарафида ўтирғич 
суякларининг дўмбоқлари жойлашади. Бу соҳани иккита тўсиқга ажратиш 
мумкин: сийдик чиқарув ва жинсий аъзолар ўтадиган тўсиқ - diaphragma 
urogenitale; тўғри ичак жойлашган чаноқ тўсиғи - diaphragma pelvis. Бу иккала 
тўсиқ орасидаги чегара - иккита ўтирғич суякларини бирлаштирувчи чизиқ 
бўлиб ҳисобланади. Ҳар бир тўсиқ ўз навбатида юзаки ва чуқур мушаклардан 
ҳосил бўлади. I. Diaphragma urogenitale мушаклари. Чуқур гуруҳ мушаклари: 
1. M. transversus perinei profundus - оралиқнинг кўндаланг чуқур мушаги - 

---

110 
ўтирғич суякларини ўзаро бирлаштиради. Иннервацияси: n. Pudendus. 2. 
Тўсиқдан сийдик чиқарув найининг ўтиш соҳасида, найнинг атрофида 
халқасимон мушак толалари - m. sphincter urethrae externus ҳосил бўлади. 
Юзаки мушаклар. 1. M. bulbospongiosus - эркакларда олатга бирикса, 
аёлларда қин соҳасида тугайди. 2. M. ichiocavernosus - ўтирғич суягидан 
бошланган мушак эркакларда олатга бирикса, аёлларда клитор соҳасида 
тугайди. Иннервацияси: n. Pudendus. 3. M. transversus perinei superficialis - 
тўсиқнинг кўндаланг юзаки мушаги - ўтирғич суяклари орасида тортилади. 
Иннервацияси: n. pudendus II. Чаноқ тўсиғи - diaphragma pelvis - мушаклари. 
Чуқур гуруҳ мушаклари: 1. M. levator ani - тўғри ичакни кўтарувчи мушак. 
Қов суяклари ва ўтирғич суякларининг ички юзасидан бошланиб, тўғри 
ичакдан чиқиш соҳасида тугайди. Иннервацияси: plexus sacralis (S2 – S4), n. 
Pudendus. 2. M. coccygeus - ўтирғич суягидан бошланиб, думғаза ва дум 
умуртқаларида тугайди. Иннервацияси: plexus sacralis (S2 – S4). 3. M. 
rectococcygeus – тўғри ичак - дум мушаги. Бошланиш соҳаси: дум 
умуртқаларидан ва lig. аnococcygeum бойламидан бошланади. Бирикиш 
соҳаси: canalis analis нинг бўйлама мушак тутамларига бирикади. Вазифаси: 
тўғри ичакни ва canalis analis ни кўтаради. Иннервацияси: plexus sacralis (S2 – 
S4).