-

Эрлик олати - penis 
Эрлик олати - penis, ёрғоқ билан биргаликда эркакларнинг ташқи жинсий 
аъзоларини ҳосил этади. Эрлик олати илдизи - radix penis - қов суягига 
бирикади ва олдинги соҳада эркин ҳолда бошчаси - glans penis билан 
якунланади. Бошча ва илдиз соҳалари орасида олат танаси - corpus penis 
жойлашади. Эрлик олатининг илдиз соҳасида оёқчалари crus penis бўлади. 
Устки юзасига зса dorsum penis дейилади. Бошчанинг ўртасида сийдик 
чиқарув каналининг тешиги - ostium uretrae externum жойлашади. Сийдик 
чиқарув каналининг юзаси facies urethralis дейилади. Бошчанинг дорзал ва 
латерал юзаларида бўртиб чиққан қирра - corona glandis жойлашади. Ташқи 
юзасини ўраб олган тери қавати бошча соҳасида эркин ҳолда жойлашиб - 
preputium дейилади ва юганча - frenilium preputii воситасида ғовак тана билан 
бирлашади. Терининг ички юзасида эса безлар - glanlulae preputiales 
жойлашади. Эрлик олатининг бошчаси glans penis да бошча тожи – corona 
glandis, бўйни collum glandis ва бошча тўсиғи septum glandis бўлади. Эрлик 
олатини ҳосил этишда учта ғовак тана иштирок этади: жуфт ҳолдаги corpus 
cavernosum penis, тоқ ва ўртада жойлашга corpus spongiosum penis. Ғовак 
таналар силлиқ мушак ва эластик фиброз толалардан ҳосил бўлиб, эндотелий 

---

105 
ҳужайралари билан тўлиб туради. Carpus spongiosum penis – ғовакли тана 
эрлик олатининг пиёзчаси - bulbus penus ни ҳосил этади. Жуфт ҳолдаги ғовак 
таналар оқсил парда - tunisa albugineа corporum cavernosum билан қопланиб, 
бу парда ғовак таналар орасида septum penis тўсиғини ҳосил этади. Тоқ 
ҳолдаги ғовак тана - corpus spongiosum penis ҳам ташқи тарафдан оқсил парда 
- tunisa albuginea corporis spongiosi билан қопланган бўлади ва бу ғовак 
тананинг ўртасида сийдик чиқарув канали жойлашади. Ғовакли таналар 
бўшлиқларининг девори тўсиқлардан ҳосил бўлиб trabeculae corporum 
cavernosorum ва trabeculae corporis spongiosi дейилади. Тўсиқлар орасидаги 
ғовакларга cavernae corporum cavernourum ва cavernae corporis spongiosi 
дейилади. Учта ғовак тана - умумий фасция - fascia penis билан ўралган 
бўлади. Унинг ташқи юзасида эса тери ости клетчаткаси жойлашади. Ғовак 
таналар ичидаги бўшлиқлар қон билан тўлиши натижасида эрлик олатининг 
ҳажми ўзгаради.