-

 
Бачадон -uterus 
Бачадон - uterus - ҳомила тараққий этадиган мушакли, кичик чаноқ 
бўшлиғидаги аъзодир. Бу аъзо сийдик қопчаси билан тўғри ичак орасида 
жойлашади. Бачадоннинг қуйидаги қисмлари бўлади: туби - fundus uteri 
юқори соҳасида жойлашади; танаси - corpus uteri; бўйин қисми cervix uteri. 
Юқори соҳада бачадон шохи – cornu uteri, бачадон чети – margo uteri бўлади. 
Бачадонинг орқа юзаси ичак тарафда бўлганлигидан facies intistenalis 
(posterior), олдинги юзаси сийдик қопчаси тарафида бўлганлигидан facies 
vesicalis (anterior) дейилади. Бачадан бўшлиғи cavitаs uteri ички анатомик 
тешик – ostium anatomicum uteri internum воситасида бачадоннинг бўйин 
қисми cervix uteri га давом этади. Cervix uteri нинг қуйидаги қисмлари 
бўлади: а) portio suprаvaginalis cervici – бўйиннинг қин усти қисми. Бу соҳада 
торайма isthmus uteri ҳосил бўлиб ички гистологик тешик ostium histologicum 
uteri internum воситасида кейинги бўлимга давом этади; б) portio vaginalis 
cervicis – бачадон бўйнининг қин қисми. Бачадоннинг бўйин қисми, қин 
соҳасига тешик - ostium uteri ҳолида очилади. Бу тешик соҳасида олдинги лаб 
– lаbium anterius ва орқа лаблар lаbium posterius лар бўлади. Бачадон 
бўйнининг канали – canalis cervicis uteri ички юзасида бурмалар – plicae 
pаlmatae, безлар - glandulae cervicales лар бўлади. Бачадоннинг ташқи 
тарафини ёғ моддали клетчатка parаmetrium ўраб туради. Бачадон бўйин 
соҳасидаги бу қават paracervix дейилади. Бачадон девори уч қаватдан ташкил 
топган. Ташқи тарафдан бачадон сероз қорин парда tunica serosа билан 
қопланган. Бачадоннинг бу ташқи қавати - perimetrium дейилади. Ўрта 
қаватида - силлиқ мушак толаларидан иборат tunicа muscularis бўлади. 
Бачадоннинг бу қаватини - myometrium дейилади. Ички қават - шиллиқ қават 
- tunica mucosa билан қопланган бўлиб, бачадонда бу қаватга - endometrium 
дейилади. Шиллиқ қаватда бачадон безлари - glandulae uterinae учрайди. 
Қорин парда бачадонни ўраб, икки ён тарафга йўналишидан бачадоннинг 
кенг бойлами - lig. latai uteri ҳосил бўлади. Бачадон чов каналидаги тери 

---

108 
соҳаси билан lig. teres uteri - юмалоқ бойлам воситасида бирлашади. Бачадон 
билан тухумдон орасида эса lig. ovarii proprium - тухумдоннинг ҳусусий 
бойлами тортилади. Қов суяги билан бачадон бўйни орасида lig. 
pubocervicale, тўғри ичак билан бачадон орасида lig. rectouterinum 
бойламлари тортилган бўлади. Бачадоннинг бўйин соҳасида кўндаланг 
бойлам – lig transversum cervicis (lig cardinale) бўлади. Бачадон деворининг 
хусусий мушакларидан ташқари тўғри ичакдан йўналувчи m. rectouterinus 
деворини мустаҳкамлайди.