Ma’ruza №1 Kirish. Avtomatika asoslari fanining maqsadi va vazifalari. Reja

Boshqarish tizimi - Boshqarish usullari (nazariyasi) va amalga oshirish uchun texnikaviy vositalarni uz ichiga oladi. Murakkab Boshqarish tizimlarini kurish va unda kechadigan jarayonlarni Boshqarishning umumiy konuniyatlari o‘rganiladi.

Tizim-1) uzaro munosabat va aloqada bulgan yaxlitlik, birlik xosil kiluvchi juda kup bir biri bilan uzaro boglik elementlar tuplami. (sistema-grekcha birikma, kismlardan iborat, tuplam, elementlari uzaro boglik), -2) jarayon sodir buladigan muxitdir (apparat, mashina, jamiyat). Tizim bir nechta tartib bilan yigilgan elementlardan tashkil topib, biron maksadga javob beradi.

Tizimli taxlil murakkab xodisa bulib, murakkab ob’ekt va jarayonlarni tizim deb karab tadkik etishning usullari tuplamidir. Tizimli taxlil uz ichiga kuyidagilarni oladi: masalaning kuyilishi (tadkik ob’ektini tanlash, o‘rganish maksadi va mezonlarini aniklash); tadkik tizimini ajratish va strukturalash (yoki dekompozitsiyalash) yoki nisbatan anik yozaoladigan tizimchalarga ajratish; tizimning matematik modelini yaratish. "Texnologiya" (grekcha "texnos" - "san’at" yoki "xunar" va "logos" - "fan" suzlaridan iborat). Jarayon deb, -1)vakt buyicha son yoki sifat jixatidan o‘zgaruvchi xar qanday fizik xodisaga aytiladi, - 2)belgilangan tizimda buladigan va tizim xolatini o‘zgartirib turadigan (kurib, ushlab bulmaydigan) xodisalar mujassamligidir. Xodisalar va sabablar mujassamligida jarayon aniklanadi.

Tizimlarni shartli ravishda katta va kichik tizimlarga ajratish mumkin. Xar bir taxlil kilmokchi bulgan narsamizni katta tizim deb xisoblab, uning elementlari, ya’ni kichik tizimlari aniklanishi ishni osonlashtiradi Tizimda bulayotgan jarayonni aniklash, kuzatish va Boshqarish uchun tizimning xolat ko‘rsatkichlariga e’tibor berishimiz lozim.