“маркетинг” фанидан

Mavzu yuzasidan savollar:
1. O’zbekistonda maxsus yordamga muxtoj anomal bolalarga yordam qaysi vazirliklar tomonidan tashkil etilmoqda?
2. Uzliksiz ta’lim tizimida aloxida yordamga muxtoj bolalar uchun qanday muassasalar faoliyat
ko'rsatmoqda?
3. Analizatorldarida kamchiliklari bo'lgan bolalar uchun qanday muassalar mavjud?
4. Aqlan zaif bolalar uchun qanday muassalar mavjud?
5. Nutq nuqsonlariga ega bo'lgan bolalarga qanday yordam tashkil etilmoqda?
6. Psixik rivojlanishi sustlashgan bolalar qayerda ta'lim olish lari mumkin'?


Foydalanilgan adabiyotlar.

8. 
   Ayupova M.Y. Logopediya. T.: O’zbekiston faylasuflar milliy jamiyati, 2007.
   
9. 
   Дефектологический словарь. M.: Владос, 2001y.
   
10. 
    Лапшин В.A., Пузанов Б.П. Основи дефектологии. M.: Просвещение, 1990.
    
11. 
    Mo’minova L.R. Logopediya. T., 2006 y.
    
12. 
    Po’latova P. Maxsus pedagogika (Oligofrenopedagogika). T.:«G’afur G’ulom», 2007.
    
13. 
    Raxmanova V.S. Maxsus pedagogika. T.: G’ofur G’ulom, 2004 y.
    
14. 
    www. Ziyo.net
    

4-mavzu: Ko’rishida nuqsoni bor bolalar
(2soat, nazariy).
Reja :
1. Anomal bolalar va ularning turlari.
2. Ko’r va zaif ko’ruvchi bolalar
3. Tug’ma va orttirilgan ko’rish nuqsonlari va ularning kelib chiqish sabablari.
Тayanch iboralar:
Salomatlikka ta’sir etuvchi omillar,
Psixoemotsional zo’riqishlar, differensiyal psixologiya, mahsus psixologiya.
Ruhiy va jismoniy rivojlanishida nuqsoni bor bolalar anomal bolalar deyiladi. Anomal so’zi yunoncha anomalos so’zidan olingan bo’lib, odatdan tashqari, noraso degan ma’noni anglatadi. Anomal bolalar quyidagi turlarga bo’linadi.

1. 
   Eshitish kamchiliklariga ega bo’lgan bolalar;
   
2. 
   Ko’rish qobiliyati zaif bolalar;
   
3. 
   Oligofren bolalar;
   
4. 
   Og’ir nutqiy nuqsonlari bor bolalar;
   
5. 
   Harakat-tayanch a’zolarida nuqsoni bor bolalar;
   
6. 
   Ruhiy rivojlanishida orqada qolgan bolalar;
   
7. 
   Kompleks nuqsonli ko’r-kar-soqov bolalar.
   

Tiflopedagogika (yunoncha tiflos- ko’r, so’qir so’zidan olingan bo’lib)- ko’zi ojiz bolalarning ta’lim-tarbiyasi bilan shug’ullanadigan fan. U umumiy pedagogikaning bir qismi va defektologiyaning bo’limlaridan biri hisoblanadi.
Ko’rishida nuqsoni bo’lgan maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarning rivojlanishi, ularga ta’lim-tarbiya berish jarayonlari va qonuniyatlari- maktabgacha tiflopedagogika faninig predmeti hisoblanadi.
Tiflopedagogika fanining ob’yekti- ko’rishida nuqsoni bo’lgan bolalar.
Tiflopedagogika fanining asosiy maqsadi- ko’rishida nuqsoni bo’lgan bolalarni o’qitish, tarbiyalash va buzilgan funksiyalarni kompensatsiyalashning ilmiy asoslangan tizimini ishlab chiqishdir.
Tiflopedagogika fanining vazifasi- bolalardagi to’laqonli bo’lmagan ko’rish funksiyalardan unumli foydalanish va ta’lim jarayonida ularni rivojlantirish, ularni saqlab qolish uchun sharoitlarni yaratib berish, ruhiy va jismoniy rivojlanishda ikkilamchi nuqsonlarning oldini olish va yengib o’tish uchun korreksion-pedagogik ishlarni olib borishdir.
Ko’rish analizatori yordamida dunyoni idrok etish bolaning ruhiy rivojlanishida muhim ahamiyatga ega. Tevarak-atrof haqidagi eng kuchli taassurotlar ko’z bilan idrok etiladi. Bola ko’rish qobilyati orqali narsalarning rangi, shakli, hajmi, harakati, uzoq-yaqinligi, fazodagi o’rni haqida tasavvurga ega bo’ladi.
Tiflopedagogikada ko’zi ojiz bolalar ko’r, yaxshi ko’ra olmaydigan va zaif ko’ruvchi bolalar guruhiga bo’linadi.

1. 
   Ko’r va deyarli ko’r(qisman ko’ruvchi) bolalarning ko’rish o’tkirligi 0 dan 0.04 gacha. Bu bolalar umuman ko’rmaydilar, ko’rish imkoniyati kam saqlangan. Mashg’ulotlarda ular asosan o’quv materialini sezish, eshitish idroki asosida o’zlashtiradiradilar. Brayl tizimida o’qiydi va yozadilar. Ba’zi bir bolalar ko’rish imkoniyatidan o’qish va yozishda foydalanishlari mumkin.
   
2. 
   Yaxshi ko’ra olmaydigan bolalarning ko’rish o’tkirligi tuzatish (korreksiya) ko’zoynaklari bilan 0,05 dan 0,09 gacha. Bu bolalarda odatda ko’rishda murakkab nuqsonlar kuzatiladi. Ko’rish o’tkirligi pastligi bilan bir qatorda ayrim bolalarda ko’rish maydoni toraygan, fazoviy idrok buzilgan bo’lishi ham mumkin. Bularning barchasi o’quv materialini idrok etish, o’zlashtirishga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Ushbu toi fadagi bolalar maxsus sharoitda, maxsus usul, uskunalar, tehnik va optik vositalar yordamida o’qitilishi kerak,
   
3. 
   Zaif ko’ruvchi bolalarning ko’rish o’tkirligi tuzatish ko’zoynaklari bilan 0,1 dan 0,4 gacha. Ma’lum sharoitlarda ular ko’rish orqali erkin o’qib, yozishlari mumkin, buyumlarni ko’rib idrok etadilar, katta fazoviy doirada ko’rib mo’ljal oladilar.