Мамлакатнинг энергетика хўжалиги

Нодавлат халқаро муассаса ва ташкилотлар.

Бир қатор давлатларнинг сўровларига жавоб бериб ЮНЕП Секретариати Кенгашнинг 4 – сессиясига табиатни химо яиқлиш фаолиятига қўшилган ва атроф мухит бўйича БМТ Дастури билан алоқани боғлаган нодавлат ташкилотларнинг рўйхатини тайёрлаб берди. Уларнинг қаторига Жахон касаба уюшмалари федерацияси, Жахон тинчлик кенгаши, жахон демократик ёшлар федерацияси, Жахон атроф мухит ва ресурслар кенгаши, жахон хайвонларни химоя қилиш федерацияси, Халқаро саёхат бирлашмаси, халқаро архетекторлар бирлашмаси ва бошқалар киради.

1961 йилда ташкил топган ёввойи тирик табиатни химоя қилиш Жахон фондининг фаолияти асосан табиатни химоя қилиш тадбирларини молиявий туришга қаратилган.
Назорат саволлари

1. Энергетика билан атроф мухит орасида қандай алоқа бор?

2. Экология сохасида давлатлар орасида хамкорликнинг зарурлиги нима?
3. Мухим халқаро хуқуқий актлар қайсилар?
4. Экологик сиёсат принциплари?
5. Хамкорлик принциплари?
6. БМТ дан ташқари бўлган даргохлар?
7. Экологик сиёсат?
8. ВОЗ нинг мақсади?
9. Атроф мухитнинг халқаро конвенциясининг мақсади?
10. Арбитаж судининг харакати?


Қонуннинг асосий мақсади.

Ушбу қонуннинг асосий мақсади миллий энергетик ресурсларини сақлаган холда, эффектив фойдаланиш, умумий хуқуқлардан химоялашдан иборат.

Энергиядан рационал фойдаланишда қонун асосида ва унинг асосидаги актлар ёрдамида ростланиб турилади. Қонун ичидаги харакат сферасига хом Аше билан юридик ва жисмоний муносабатлар, қайта ишлов, транспортировка, сақлаш, тарқатиш ва истеъмол қилишдаги муносабатлар акс эттирилган.
Энергиядан рационал фойдаланиш сохасидаги хуқуқий бошқаришлар:
- энергияни ишлаб чиқариш ва истеъмол қилишда самаралилик хамда экологик хавфсизликка эришиш;
- нисбатан арзон нефтp махсулотларини қазиб олиш ва ишлаб чиқаришда энергосамарали технологияларни ишлаб чиқариш ва тадбиқ қилишни рағбатлантириш тадиий газ, кўмир ва бошқа табиий ёқилғи турларини (кейинчалик – ёқилғи);
- энергияни ишлаб чиқариш ва истеъмол қилиш сифатини ва миқдорини хисобга олиш ва ўлчов ягоналигини аниқлигини, хақиқийлигини таъминлаш;
- энергияни самарали ишлаб чиқариш ва унинг сифатини таъминлашда давлат назорати кузатувчини амалга оширишга йўналтирилган.
Қонунчиликда кўзда тутилган тартибда энергия ишлаб чиқарувчи ва истеъмол қилувчи қурилмалар ва махсулотларга энергия самарадорлик кўрсаткичлари ўрнатилади.
Меъёрий хужжатларда энергияни ишлаб чиқариш ва истеъмол қилишдаги самарали кўрсаткичлари кўрсатилади, хамда ишлаб чиқариш жараёнлардаги энергия истеъмоли, иситишга сарфланаётган энергия, вентилация, иссиқлик-, сув, газ ва электр таъминоти, худуд, бино ва қурилмаларни электр ёритишлари келтирилади.
Барча энергия ишлаб чиқарувчи ва истеъмол қилувчилар учун энергиядан самарали фойдаланиш бўйича техник қоида ва меъёрлар, меъёрий хужжатлар мажбурийдир.
Энергия сифатига қўйиладиган талаблар тегишли меъёрий хужжатда таъкидланган талбаларга мос келиши керак.
Энергиядан самарали фойдаланиш бўйича стандартлаштириш объектларига энергия, қурилма ва махсулотлар, транспорт воситалари, қурилиш, йўл ва қишлоқ хўжалик машиналари, светотехник қурилмалар, иситиш тизимлари, кондиционлаш ва вентилация, халқ истеъмол махсулотлари, хамда иссиқлик изоляция материаллари ва қурилиш констуркцияларини киритиш мумкин.
Энергиядан умумли фойдаланишни давлат томонидан назорат қилаш объектлар учун энергия истеъмоли нормативлари мазкур қонуннинг 5 бандининг биринчи қисмида Ўзбекистон Республикасининг хукумати органлари томонидан қабул қилинган бўлиб, қуйидагилар:
- технология ва қурулмаларни, харакатдаги ва реконструкцияланаётган объектларни энергетик экспертиза ўтказиш;
- юқори энергетик эффективликни реализация қилиш лойихасини яратиш;
- ишлаб чиқаришда экологик тоза технология ва энергоэффективлигини ошириш;
- махсулот назорати ва истеъмолини назорат қилиб туриш Ўзбекистон Республикасида энергиядан рационал фойдаланиш давлат сиёсати даражасига кўтарилмоқда, бунга қуйидаги масалалар киради:
- энергиядан рационал фойдаланиш лойиха ва дастурларини ишлаб чиқариш ва талқин этиш;
- лойиха асосида вазирлик, корхона, ўқув юрт ива ташкилотларнинг фаолиятини координациялаш;
- махсулотни ишлаб чиқариш жараёнида энергия самарадорлигини оширишда лойихаларни қўллашда иккиламчи энергоресурс, чиқиндиларни камайтириш, шунингдек табиий технологик қурилмалардан қуёш, шамол, табиий сув оқимидан ва бошқа манбалардан фойдаланиш ва хоказолар.
Ўзбекистон Республикаси хукумати юридик ва жисмоний шахсларга энергия учун имтиёзли таърифлар ўрнатиш хам мумкин. Юридик ва жисмоний шахслар энергия махсулоти учун энергия исрофини камайтиришни таъминлашга мажбурдирлир.