Мамлакат экспорт таркибини диверсификация қилиш – ташқи иқтисодий

2-расм. Мамлакатнинг асосий савдо бўйича ҳамкор давлатлари экспорт таркибининг 
диверсификациялашганлик даражаси (2001–2012 йиллар)
1
* 1 – минимум; 11 – максимум.
10
ЖАҲОН ИҚТИСОДИЁТИ ВА ХАЛҚАРО ИҚТИСОДИЙ МУНОСАБАТЛАР / 
МИРОВАЯ ЭКОНОМИКА И МЕЖДУНАРОДНЫЕ ЭКОНОМИЧЕСКИЕ ОТНОШЕНИЯ

---

ИҚТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 4
диган валютага сотадиган тўқимачилик сано-
ати корхоналари мулк солиғи тўлашдан озод 
қилинган”и алоҳида қайд этилган.
Мамлакатнинг ташқи иқтисодий хавф-
хатарларга таъсирчанлигини бартараф этиш-
да экспорт таркибини диверсификация қилиш 
муҳим аҳамият касб этади ва уни амалга оши-
риш учун бутун куч-ғайрат ва ресурсларни 
қуйидаги йўналишларга қаратиш лозим:
миллий иқтисодиётнинг жаҳон молиявий-
иқтисодий тизимига интеграцияси шаро-
итида, ташқи иқтисодий конъюнктуранинг 
муҳим соҳаларига қарам бўлиб қолишининг 
олдини олиш. Бунинг учун экспорт таркиби-
ни диверсификация қилиш зарур, унинг тар-
кибида ташқи бозорларга чиқиш учун тай-
ёр, сифатли ва харидоргир товарлар улуши-
ни кўпайтириш лозим;
хорижий давлатларда мамлакатимизда 
ишлаб чиқарилаётган ёки ишлаб чиқаришни 
йўлга қўйиш мумкин бўлган маҳсулотларга 
бўлган талабни ўрганиш, бундай товарлар 
бозорларига кириб бориш ва рақобат қилиш 
стратегиясини ишлаб чиқиш, бу эса, ўз на-
вбатида, экспорт қилинаётган товарлар со-
нини ва мамлакатлар географиясини кенгай-
тиришга ижобий таъсир кўрсатади;
жаҳон 
бозорларида 
корхоналаримиз 
маҳсулотларининг 
рақобатбардошлигини 
таъминлашда экспорт қилувчи корхоналарга 
маҳсулот тайёрлаш ва сотиш харажатларини 
камайтиришда кўмаклашиш, уларни ташқи 
бозор 
конъюнктурасидаги 
ўзгаришлар, 
истиқболли 
бозорлар, 
рақобатчилар 
тўғрисида олиб борилган тадқиқотлар на-
тижалари билан таништириш, транспорт-
коммуникация ва логистика тизимларини ри-
вожлантириш
1
, янги транспорт йўлакларини 
очиш орқали транспорт харажатларини ка-
майтириш чора-тадбирларининг амалга оши-
рилиши муҳим аҳамият касб этади. 
Хулоса қилиб айтиш мумкинки, ташқи 
иқтисодий хавф-хатарларни бартараф этиш-
да экспорт ҳажмини ошириш, унинг тарки-
бини такомиллаштириш, умуман ташқи сав-
до айланмасини диверсификация қилиш 
иқтисодиётимиз 
таркибий 
тузилиши-
да сифат ўзгаришларига эришиш, унинг 
рақобатбардошлигини 
ошириш 
орқали 
иқтисодий юксалиш ва аҳоли турмуш фаро-
вонлигини янада кўтариш мақсадларига хиз-
мат қилади.