Maktabgacha yoshdagi

6.3.  Chaqaloqlik va go‘daklik davrida psixik taraqqiyot.  

Chaqaloqlik davri

Bolaning go‘daklik (chaqaloqlik) davri jismoniy jihatdan 

juda tez rivojlanish davridir. Odatda odamning yoshi tug‘ilgan 

kunidan boshlab hisoblanadi. Lekin aslida odam ning dunyo-

ga kelishi, rivojlanishi tug‘ilmasdan ilgarigi, ya’ni ona qor-

nidagi davridan boshlanadi. Bola onaning qornidaligi davri-

da, ya’ni to‘qqiz oy mobaynida juda tez va juda murak kab 

taraqqiyot yo‘lini bosib o‘tadi. Bolaning tug‘ilgandan keyin-

gi normal taraqqiyoti uning ona qornidagi taraqqiyoti bilan 

uzviy bog‘liqdir. Shuning uchun bolaning tug‘ilgunga qadar 

bo‘lgan taraqqiyotiga ham diqqat-e’tibor bilan qarash lozim, 

chunki tug‘ilgunga qadar ham bolaga tashqi muhit ta’sir qila-

di. Lekin bu ta’sir faqat ona orqali, ona ning organizmi orqa-

li bo‘ladi. Homiladorlik davrining har jihatdan normal o‘tishi 

bolaning ona qornidagi normal taraqqiyotini va har jihat-

dan yetuk tug‘ilishini ta’minlaydi.Bolaning tug‘ilgandan keyin 

bir yoshgacha bo‘lgan dav ri nis batan kam harakat va «nutq-

siz» taraqqiyot dav ridir. Bu davrda bolaning o‘sishi va taraqqi-

yoti oila doirasida yuzaga keladi. Ammo shunday bo‘lsa ham 

bu davr har jihatdan juda ildam rivoj lanish davridir. Bu davr-

---

249

da bola deyarli faqat ona suti bilangina ovqatlanadi, u hali ga-

pira olmaydi va mustaqil harakat qila olmaydi. Bu davrda bola 

ojiz bo‘lib, kattalarning doimiy va to‘g‘ri parvarish qilishlari-

ga muhtoj bo‘ladi.

2 oylik  

embrion

5 oylik  

embrion

Yangi  

chaqaloq

2 yoshli  

bola

6 yoshli  

bola

12 yoshli  

bola