Makroiqtisodiy tahlil va pragnozlashtirish

III –BOB AQSH soliq tizimi.

1. 
   Fеdеrаtiv vа konfеdеrаtiv dаvlаtlаrni soliq tizimini хususiyatlаri.
   
2. 
   Аmеrikа qo’shmа shtаtlаri soliq tizimining аsoslаri.
   
3. 
   Fеdеrаl soliqlаr.
   
4. 
   Dаromаd solig’i.
   
5. 
   Ish hаqidаn olinаdigаn soliqlаr.
   
6. 
   Korporаtsiyalаr foydаsigа solinаdigаn soliq.
   
7. 
   Maxsus soliqlаr.
   
8. 
   Shtаtlаrning soliq tizimi.
   
9. 
   Mаhаlliy soliqlаr.
   

Xulosa

Ilovalar

Foydalanilgan adabiyotlar


Kirish

“Manaviyat jamiyat ruhi bo’lsa,

Iqtisodiyot uning tanasi, va jonidir”

I.A Karimov

Mamlakatimiz xozirgi kunda dunyo sahnasiga chiqib, o’zining munosib o’rinlarni egallab kelayotir, xech kimga sir emas bugun O’zbekiston ulkan ishlar maydoniga aylanib ketgan desam mubolog’a bo’lmaydi. O’zbekistonda amalga oshirilayotgan Demakrotik, iqtisodiy, ijtimoiy islohati natijasi o’laroq O’zbekistonda kundan –kunga iqtisodiyoti yuksalib xalq farovonligi oshib bormoqda. O’zbekiston Prezidenti I.A Karimov 2013 yil yakuni va 2014 yilning ustuvor vazifalari nomli Vazirlar Mahkamasi qayd etadiki, 2013 yilgi iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor vazifalarini maqsadga yo’naltirilgan holda va tizimli amalga oshirish natijasida o’sishning barqaror yuqori sur’atlarini, makroiqtisodiy muvozanatlilikni saqlash, mamlakat iqtisodiyotini modernizasiyalash va diversifikasiyalash ta’minlandi.

Mamlakatning yalpi ichki mahsuloti 8 foizga, sanoat mahsuloti ishlab chiqarish hajmi 8,8 foizga, qishloq ho’jaligi mahsulotlari etishtirish xajmi 6,8 foizga, pudrat qurilish ishlari xajmi 16,6 foizga, hizmatlar ko’rsatish hajmi 13,5 foizga, chakana apit aylanmasi hajmi 14,8 foizga o’sdi. Yalpi ichki mahsulotning tarkibida hizmatlar ko’rsatish ulushi 53 foizgacha o’sdi.

Davlat byudjeti profisit bilan ijro etildi. Inflyasiya darajasi prognozdagidan past bo’ldi va 6,8 foizni tashkil etdi.

2013 yilda o’zlashtirilgan investisiyalar xajmi ekvivalentda 13,0 milliard dollarni tashkil etib, 2012 yildagiga nisbatan 11,3 foizga o’sdi. Horijiy investisiyalar xajmi 3,0 milliard AQSH dollaridan ortiq bo’ldi, uning 72 foizidan ortig’i to’g’ridan-to’g’ri horijiy investisiyalardir. Investisiya dasturi doirasida ishlab chiqarish yo’nalishida umumiy qiymati qariyb 2,7 milliard AQSH dollarini tashkil etgan 150 ta loyihani amalga oshirish tugallandi.

Ishlab chiqarish chiqimlarini rasionallashtirish, energiyani tejaydigan tehnologiyalarni joriy etish chora-tadbirlarining amalga oshirilishi natijasida ishlab chiqarilayotgan mahsulot tannarhini o’rtacha 11,2 foizga, yalpi ichki maqsulotning energiya sarfi ko’rsatkichini esa 15,3 foizga pasaytirish ta’minlandi.

Jahon bozori kon’yunkturasining beqarorligiga qaramay, eksport hajmining 10,9 foizga o’sishi ta’minlandi va tashqi savdo aylanmasining 1,3 milliard AQSH dollari miqdoridagi ijobiy saldosiga erishildi. Jami eksport hajmining 72 foizidan ortiqi hom ashyo bo’lmagan tovarlarga to’hri keldi.

Respublikaning bank tizimi barqaror faoliyat ko’rsatmoqda, uning apital etarliligi darajasi minimal halqaro standartlardan 3 baravar ortiq miqdorda saqlanib qolmoqda, likvidligi esa eng yuqori talablardan 2,2 baravar ko’pdir. O’tgan yili tijorat banklarining jami kapitali 25 foizga ko’paydi, kredit portfeli jami summasining 80 foizga yaqini ichki manbalar hissasiga to’g’ri keladi.

Qulay ishbilarmonlik muhitini shakllantirish borasida tizimli chora-tadbirlarning amalga oshirilishi kichik biznes sohasini yanada rivojlantirishga ko’maklashdi. Kichik tadbirkorlik sohasida 26 mingtadan ortiq yangi sub’ekt tashkil etildi, uning yalpi ichki mahsulotdagi ulushi esa 55,8 foizgacha o’sdi.

Aholi bandligini oshirish dasturini bajarish yuzasidan ko’rilgan chora-tadbirlar 2013 yilda qariyb 970 ming nafar kishining ishga joylashtirilishini ta’minladi, ulardan 60,3 foizdan ortiqi qishloq joylarga to’qri keladi. Kasb-qunar kollejlarining 500 ming nafardan ortiq bitiruvchilari ishga joylashtirildi.

Aholi turmush darajasi va sifatini oshirish yuzasidan kompleks chora-tadbirlar amalga oshirildi. 2013 yilda byudjet tashkilotlari hodimlarining ish haqi, pensiyalar, stipendiyalar va ijtimoiy nafaqalar miqdori 20,8 foizga, aholining real daromadlari esa – 16 foizga o’sdi. Aholi jami daromadlarining yarmidan ortiqi tadbirkorlik daromadlari ulushiga to’qri keladi.

Qishloq joylarda 353 ta mavzeda umumiy turarjoy maydoni 1,5 million kvadrat metrdan ortiq bo’lgan 10 mingta shinam uylar qurildi, bu o’tgan yildagiga nisbatan 17 foiz ko’pdir.

Shu bilan birga, to’laqonli raqobat muhitini shakllantirish, biznesni yuritish shart-sharoitlari yuzasidan qabul qilinayotgan va amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar hali erkin bozor iqtisodiyoti talablari va tamoyillariga, umumiy qabul qilingan halqaro normalarga muvofiq emas.

Ishlab chiqarish chiqimlarining, ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarga materiallar va energiya sarfining yuqoriligi, shuningdek, soliq imtiyozlari va preferensiyalarga haddan tashqari berilish raqobatbardosh-lilikni oshirishda jiddiy to’siq bo’lmoqda. 140 tadan ortiq korhona, jumladan, 67 ta yirik korhona hanuzgacha zarar ko’rib ishlamoqda.

Xech kimga sir emas dunyo mamlakatlarida johon moliyaviy inqirozi alomatlari xaligacha saqlanib kelmoqda ayniqsa bu rivolangan mamlakatlar iqtisodiyoti jiddiy zarar ko’rmoqda. Keling johon moliyaviy inqirozi xaqida va uning kelib chiqishini ko’rib chiqaylik.

Bu inqiroz Amerika Qo‘shma Shtatlarida ipotekali kreditlash tizimida ro‘y bergan tanglik holatidan boshlandi. So‘ngra bu jarayonning miqyosi kengayib, yirik banklar va moliyaviy tuzilmalarning likvidlik, ya’ni to‘lov qobiliyati zaiflashib, moliyaviy inqirozga aylanib ketdi. Dunyoning yetakchi fond bozorlarida eng yirik kompaniyalar indekslari va aksiyalarning bozor qiymati halokatli darajada tushib ketishiga olib keldi. Bularning barchasi, o‘z navbatida, ko‘plab mamlakatlarda ishlab chiqarish va iqtisodiy o‘sish sur’atlarining keskin pasayib ketishi bilan bog‘liq ishsizlik va boshqa salbiy oqibatlarni keltirib chiqardi.

Hozirgi vaqtda bir qator yetakchi tahlil va ekspertlik markazlari global moliyaviy inqiroz holatini va uning yuz berishi mumkin bo‘lgan oqibatlariga doir materiallarni o‘rganish va umumlashtirish natijasida quyidagi xulosalarga kelmoqda.¹