Maket Akusherlik 2013. pmd

Nazorat uchun savollar

1. Gestozlar etiologiyasi.

2. Ilk gestozlar tasnifi, klinikasi, diognostikasi, davolash.

3. Kechki gestozlar texnikasi, diagnostikasi, davolash.

4. Kechki gestozlar (arterial giðertenziya, preeklampsiya va

eklapmsiya) holatlarida birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish.

---

222

XVII BOB. EKSTRAGÅNITAL KASALLIKLARDA

HOMILADORLIK VA TUG

‘

RUQ

YURAK-QON TOMIR TIZIMI KASALLIKLARI

Respublika sog‘liqni saqlash tashkilotlarining ma’lumotlariga

ko‘ra, o‘limga olib keluvchi sabablar orasida yurak-qon tomir ka-

salliklari birinchi o‘rinda turib, ular 1994-yilda umumiy ko‘rsat-

kichining 46% ni tashkil etgan. Masalan, 1994-yilda tibbiy ko‘-

rikdan o‘tkazilgan tug‘ish yoshidagi ayollarning 5,3% da turli

yurak-qon tomir xastaliklari aniqlangan, shu davr ichida 1,3%

homilador ayollarda tug‘ish jarayonida og‘ir asoratlar aniqlangan.

Homiladorlik va tug‘ruq vaqtida ayol sog‘lom bo‘lsa, organizm

o‘z vazifasini uddalaydi, yurak-tomir tizimining kasalliklarida esa

ko‘pincha qon aylanishi buziladi va ko‘ngilsiz hodisalar ro‘y beradi.

Homiladorlik, tug‘ruq va chilla davri aksari yurak-tomir kasal-

liklarining o‘tishini yomonlashtiradi. Yurak ikki tavaqali klapani-

ning porogi (mitral kasallik) va bunda mitral stenozining ustun

kelishi, yurakning barcha revmatik kasalliklari (endokardit, mio-

kardit), septik endokardit, stenokardiya ko‘proq xavfli. Bu kasal-

liklar homiladorlik davrida og‘ir o‘tadi: ko‘pincha yurak faoliyati-

ning dekompensatsiyasi ro‘y beradi va qon aylanishi buziladi (hal-

loslash, ko‘karish, shish), shu munosabat bilan homiladorlikni

to‘xtatishga to‘g‘ri keladi.

Yurak kasalliklari munosabati bilan tug‘ruq vaqtida ayniqsa,

homila tug‘iladigan davrda yurak faoliyati va qon aylanishi osongina

buziladi. To‘lg‘oq tutganda asab va muskul tizimiga juda zo‘r kelishi

sababli yurak faoliyati buziladi. Homila tug‘ilgach, qorin ichidagi

bosim pasayishi tufayli kollaps ro‘y berishi mumkin.

Yurak faoliyati buzilishi oqibatida ayol nobud bo‘lishi uchraydi.

Yurakning dekompensatsiyalangan poroklarida homilador ayol

chala tug‘ishi, tug‘ruq vaqtida ko‘pincha homila asfiksiyasi ro‘y be-

rishi mumkin. Yurak poroklari 75–90% hollarda revmatizm natija-

sida orttirilib, 6,5–10% ayollarda esa tug‘ma holda uchraydi.

Homiladorlik, tug‘ruq va chilla davrining qanday o‘tishi po-

rokning shakliga, yurak faoliyatining yetishmovchiligi, revmatizm

jarayonining faolligiga bog‘liqdir.

---

223

Orttirilgan poroklar shakliga ko‘ra mitral stenozi, mitral kla-

panlarning yetishmovchiligi, kombinatsiyalashgan mitral porogi,

aorta klapanlarining yetishmovchiligi va stenozi ko‘proq uchraydi.

Revmatizm jarayoni aktiv va noaktiv fazalarga bo‘linib, asosan,

homiladorlikning birinchi va uchinchi trimestrida qo‘zg‘alib, homi-

lador ahvoli og‘irlashib qoladi. Bunday holda periferik qonda aktiv

revmatizmga xos o‘zgarishlar rivojlanadi.

Yurak poroklari bor ba’zi ayollarning yurak faoliyati chilla

davrida dekompensatsiyaga uchraydi.

Yurak-tomir tizimining kasalliklarini o‘z vaqtida aniqlash

uchun homilador ayollar maslahatxonasida tekshiriladi hamda te-

rapevt va akusherning muntazam nazoratida bo‘ladi. Ayol sog‘lig‘i

uchun xavfli holatlar bo‘lsa (stenoz, miokardit, dekompensatsiya),

homiladorlikning 12 haftalik muddatigacha abort qilinadi. Mud-

datidan oshib ketgan bo‘lsa, homilani olib tashlash o‘ta xavfli,

shuning uchun ayol vaqt-vaqti bilan statsionarda yotqizilib davo-

lanadi. Homilador ayolning ahvoli dori-darmonga qaramay yo-

monlashaversa, homila olib tashlanadi.