Махсус таълим вазирлиги гулистон давлат университети

Муҳокама учун саволлар:

2.1. Форобийнинг мантиқий қарашларини тушунтириб беринг?

2.2. Ибн Сино ва Беруний таълимотларида мантиқнинг роли қандай бўлган?


3-савол бўйича дарс мақсади:
Талабаларга мантиқ фанини янги ва энг янги даврдаги ривожини тушунтириш.


Идентив ўқув мақсадлари:

1. 
   Ф. Беконнинг индуктив методини тушунтиради.
   
2. 
   Р. Декартнинг илмий методини изоҳлайди.
   
3. 
   Немис мутафаккирларининг мантиқий қарашларини шарҳлайди.
   
4. 
   ХIХ-ХХ асрларда мантиқт илмининг ривожини тушунтиради.
   

3-асосий саволнинг баёни:

XIX асрнинг ўрталарига келиб мантиқ илмида жиддий ўзгаришлар содир бўлди. У Арасту мантиқий системасига асосланган ананавий формал мантиқдан тубдан фарқ қиладиган, математик методлардан кенг фойдаланадиган символик мантиқ (ёки математик мантиқ) нинг шакланиши билан боғлиқ унинг негизида Лейбниц илгари сурган, Муҳокамаларга ҳисоблаш тусини беришнинг мумкинлиги ва унинг самарадорлиги хақидаги ғоя ётади. XIX асрнинг ўрталари XX асрнинг бошларида бу ғояни Ж.Буль, Де-Марген, Ч. Пирс, Г. Фреге ва бошқа таниқли олимлар амалга оширишга ўз ҳиссаларини қўшдилар.

XX асрнинг бошларига келиб символик мантиқ, мантиққа оид илмлар доирасида мустақил фан сифатида шаклланди. Символик мантиқ бўйича дастлабки уч жилдлик фундаментал асар-«Prinsipiа mathematika» Б. Рассел ва А. Уайтхедлар томонидан яратилган ва у 1910-1913 йилларда нашр этилди. Бу асарда ананавий мантиқнинг баъзи муаммолари ҳамда унинг доирасида қўйиб бўлмайдиган масалалар янгича ёндашиш асосида, символик мантиқ воситалари ёрдамида таҳлил этилган.
Шунингдек, XX асрда ноанъанавий мантиқнинг турли хил йўналишлари, хусусан кўп қийматли мантиқий системалар, конструктив мантиқлар ва бошқа мантиқий назария вужудга келди ва ривожланди.
XX асрда мантиқ илмининг маълум йўналишлари ривожига, Витйенштейн, К. Поппер, В.А.Смирнов, Хинтакки кабилар ҳам ўзларининг муносиб ҳиссаларини қўшдилар. Ҳозирги пайтда мантиқ ўзининг турли хил соҳалари ва йўналишларида тараққий этиб бормоқда.