Mahsuldor qatlamlarni ochish va

 
Nazorat savollari: 
1.Neft quduqlarini o‗zlashtirish usullari haqida ma‘lumot bering? 
2.Quduqlarni o‗zlashtirish va mahsuldor qatlamlarni tugallash jarayonlarining 
ketma-ketligi va muammolarni izohlab bering? 
3.Qatlamdan oqimni chaqirib o‗zlashtirishda burg‗ilash aralashmasini o‗zidan 
yengil suyuqlik bilan almashtirish texnologiyasi qanday sharoitlarda qo‗llaniladi? 
4.Gazlangan suyuqlik haydab quduqni o‗zlashtirish texnologiyasini qo‗llanilish 
tartibini tushintiring? 
5.Suyuqlikni aeratsiyalash jihozlarini ishini va amalga oshirish tartibini 
izohlab bering?
6.Suyuqlik haydab quduqlarni o‗zlashtirishda qanday parametrlarga e‘tibor 
beriladi? 
7.Kompressor 
usulida 
quduqlarni 
o‗zlashtirish 
jarayonida 
qanday 
parametrlarga e‘tibor beriladi? 
8.Haydovchi quduqlarni o‗zlashtirish jarayoni qazib olish quduqlarini 
o‗zlashtirish jarayonidan nimasi bilan farq qiladi? 

---

369
X- bob. MAHSULDOR QATLAMDAN OQIMNI CHAQIRISHNING 
HAR XIL USULLARI.
10.1. Ejektorlardan foydalanib ko„pik yordamida qatlamdan oqimni chaqirish 
texnologiyasi 
Bunday texnologiya razvetka va ishlatish quduqlari va oqimni chaqirishda 
qo‗llanib, qaysiki bunda qatlam bosimi gidrostatik bosimga teng yoki kichik 
bo‗lganda qo‗llaniladi. Ejektorladan foydalanib qatlamdan oqimni ko‗piklar 
yordamida chaqirish texnalogiyasini mazmuni 2 fazali ko‗pikni tayyorlash, quduqni 
ko‗pik bilan to‗ldirish, suvni almashtirish, hamda qatlam beriladigan depressiyani 
hosil qilishdan iborat. 
Ko‗piklarni tayyorlash uchun ejektorlar qo‗llanilganda havoni siqib berishda 
burg‗ilash kurilmasining havo tizimining kompressorlaridan foydalaniladi. Ko‗chma 
kompressordan ham foydalanish mumkin. Quduqlarni o‗zlashtirishda portlash 
xavfsizligini oldini olishni ta‘minlovchi texnologik jarayondan foydalanishni 
suyuqlikni havo bilan siqib quduqlarni o‗zlashtirish usuli bilan taqqoslaganimizda 
quyidagi omillarini asosiy hisoblash mumkin: 
-
ishchi agent sifatida ko‗piklardan foydalanilganda quduq ichra yonish 
xavfsizligini kamaytirish ehtimolligi; 
-
siqilgan havoni past bosimda siqib berish; 
Quduqlarni o‗zlashtirishda quyidagi jihozlardan foydalanish mumkin: 
-
ko‗chma kompressorlar (UkP-80, KPU 16/100 va boshqa) yoki burg‗ilash 
qurilmasining pnevmatik kompressor tizimidan (KT-6, KT-7, KSE-5M) 
foydalanish; 
-
silindr vtulkasining diametri 115 mm dan katta bo‗lmagan SA-320 M 
sementlash agregatidan foydalanish; 
-
suvni haydab beruvchi qo‗shimcha SA-320M sementlash agregatidan 
foydalanish; 
-
qishki davrda isitish qurilmasi mavjud bo‗lmagan holda PPUA-1200/100 
ko‗chma qurilmasidan foydalanish; 
-
2,5 MPa dan 40 MPa gacha ko‗rsatuvchi GOST-2705 10 manometrlaridan 
foydalanish; 

---

-
EJG-1 suyuqlik gaz ejektorlaridan foydalanish; 
-
ko‗chma kompressorlardan foydalanilganda chiqish teshigi 5,6 mm li qisqa 
quvurchalar jamlanmasidan foydalanish kamerasining siljitish silindrik 
qismining diametri 10 mm bo‗lishi kerak. 
Ko‗piksimon suyuqliklarni tayyorlash uchun quyidagi materiallardan 
foydalanish: 
1)
texnik suv; 
2)
SFM – sulfat TU-6-01-862-73; OP-7,07-10 GOST 8433-31. 
Oqimni chaqirish jarayoni oldidan quduqda liftli tizma bashmoqining teshik 
oralig‗idan 5-10 metr yuqori oraliqqa joylashtiriladi. 
Oqimni chaqirish oldidan quduqni usti quvurli uzatmalar va armatura bilan 
shunday jihozlanish kerakki, quvurni orqa halqasiga ko‗pikni haydash imkoniyatini 
ta‘minlasin hamda bir vaqtning o‗zida quvur fazasida suyuqlikni chiqishini va bir 
vaqtning uzida erkin otiluvchi ko‗piklarni tugallanish imkoniyatini bersin. 
Yer usti jihozlari va quduq usti jihozlarini o‗rnatilishi hamda ko‗chma 
kompressorlarda yoki kompressorlardan foydalanish kurilmalar 10.1-rasmda 
tasvirlangan.