Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

-kartinasi
138
. Rassom 
Aziza Mamatova
-
ning 
ot minib turgan holatidagi Bobur Mirzoga bag‘ishlangan asar
lari
dan biri “Armon” 
deb nomlandi. Rassom o‘zbek xalqining ajoyib farzandi, hukm
dor, shoir va sarkarda 
Shoh Zahriddin Muhammad Mirzo Boburning obrazini yaratdi. Kartina ham devoriy 
ham makoniy jihatdan yaxshi yaratilgan. Asar tantanavor portretlaridan biri 
hisoblanadi, shoh arab otida o‘tiribdi. Asar moy bo‘yoq
da ishlangan. Kartinada Mirzo 
Bobur o‘zi yoqtirgan libosda tasvirlangan. Uning egnida yen
gi kalta tillarang kamzul, 
uning tagidan 
to‘pig‘igacha tushib turadigan uzun qi
zil shoyi kiyim kiyilgan. Kamzul 
saxniga jigarrang qizil rangda oxu 
–
kiyiklar tasvirlangan. Boshida yashil chiziqli 
matodan yengil shoyi salla bor, unga qizil yoqut qadalgan, salla bog‘lami uchlari 
chiroyli buklam hosil qilib shamolda xilpirab turibdi.
Oq otning yoli va dumi chopayotganligi uchun shamolda uchayotgandek. Otning 
kat
ta qora ko‘zlari tomoshabinga boqadi. Bunday ot bi
lan har qanday jangga kirish 
mumkin. U o‘z xojasini jang maydonidan gard yuq
tirmay olib chiqadi. Bu haqiqiy 
jangovor ot. Otning old tuyoqlari oldida kichikroq tillarang qushcha uchib ketayapti. 
Mirzo Bobur uning uchishini havas bilan kuzatayapti. Mumkin, u qachonlardir 
Vatanida o‘tgan baxtli onlarini eslayat
gandir. Boburiylar avlodi imperiyasi asoschisi 
keng tikonlar o‘sib yotgan dalada tas
virlandi, u yer bu yerda ti
kon gullari ko‘rinib 
turibdi. Bu tikonlar Mirzo Boburga uning notekis yo‘l
larini eslatayotgandir. Ammo u 
otda o‘tirar ekan o‘zi
ni
ng kuchli qo‘llari
bilan uning tizginidan mahkam ushlab turibdi. 
Uzoq ufqda Mirzo Bobur o‘z odamlari va askarlari bilan oshib o‘tgan qorli tog‘ 
cho‘qqilari ko‘
rinib turibdi. 
Tog‘ cho‘qqilarining o‘ng tomonida moviy gumbazli qizg‘ish pishiq g‘ishtdan qu
-
rilgan bino ko‘zga tashlanadi. To‘q ko‘k rangli osmonda askar
lar va shoirning doimiy 
yo‘ldoshi bo‘lgan yarim oy tasvirlangan. Mirzo Boburning oltin ra
ngli ridosi shamolda 
hilpiraydi. U xuddi o‘z oti bilan sayr
ga chiqqandek qurolsiz. Uning yuzidan nur va 
ma’yuslik taralib turibdi. O‘zbekiston xalq shoiri Raim Farxodiy bilan intervyuda 
rassom shunday de
gan edi: “1995 va 1996 yillari men uchun Shoh Bobur Mirzo yillari 
bo‘ldi. Uning ajoyib hayotiga bag‘ishlangan bir qator asarlar ishladim. 
“Boburshohning oyli tu
ndag
i portreti” asarining varianti o‘rnatilgan molbert yonida, 
kichik xon
taxta ustida “Boburnoma” kitobiga ishlangan qadimiy sharqona miniatyura 
albomi va buyuk shoirning ko‘p bora o‘qilgan kitobi turibdi. “Hatto tajribali tarix
chi 
Xondamir ham Bobur bilan u
chrashganda o‘zini yo‘qotib qo‘yardi. Uning fikrlari 
qancha to‘g‘ri bo‘lsa, shunchalik ikkilanish ham: “
Alisher Navoiy va Husayn Boyqaro 
bilan ro‘y bergan hodisa Boburning yuragida aks
-sado bergan edi
”
139
.
138
Маматов У. Произведения исторического жанра изобразительного искусство Узбекистана, 
художников Сагдуллы Абдуллаева и Азизы Маматовой.
 
139
Кадыров П. Бобур (Звездные ночи). Два крыла творчества.

---

128