M. T. Yulchieva, N. T. Atamuratova

89-rasm. G’alladoshlarning boshoq va gul tuzilishi. 
A- uch gulli boshoq, B- boshoq diagrammasi, V- gul, G- gul diagrammasi. 1- 
boshoq oqi, 2- boshoqcha oqi, 3- ostki boshoqcha bargi, 4-  ustki boshoqcha   
bargi, 5- tashqi gul bargchasi, 6- ichki gul bargchasi, 7- gul qobigi (lodikula), 8- 
urugchi, 9- changchi. 
 
Otaligi  ko‘pincha  3  ta,  ba’zan  2  yoki  6  ta  (sholi,  bambuq 
shakarqamish)  bo‘ladi.  Otalikning  changga  boy,  yirik  changdonlari, 
uning  ingichka  ipiga  o‘rtasidan  birikkan.  Shuning  uchun  harakatchan 
bo‘lib,  shamol  turganda  u  tebranib  turadi.  Onaligi  1  ta,  2—3 
mevabargining qushilib ketishidan tashkil topgandir.  

---

328 
 
G‘alladoshlar,  asosan  shamol  vositasi  bilan  changlanadi.  Arpa, 
burdoy,  sholi,  suli  kabi  o‘simliklar  o‘zidan  changlanadi.  Ba’zan  bular 
chetdan  ham  changlanish  imkoniyatlariga  egadir.  Mevasi  quruq, 
chatnamaydigan  don  meva.  Ba’zan  yong‘oqsimon  yoki  rezavorsimon 
mevalar  ham  uchraydi  (sparja,  bambuk).  Don  mevada  uru g‘  mevaqat 
bilan  juda  zich  qo‘shilib  o‘sadi.  U  po‘st,  endosperm  va  murtakdan 
iborat.  Don  mevaning ko‘p qismi  kraxmalli  endospermdan  iborat,  uning 
tag  tomonida  qalqon  bilan  ajralib  turgan  kichkina  kurtak  —  murtak 
joylashadi. 
G‘alladoshlarning 
sistematikasi 
g‘oyat 
murakkab. 
Bularning 
tavsiflanishi  asosan,  ularning  to‘pgul,  boshoqcha  va  gul  tuzilishiga 
asoslangan.  G‘alladoshlar  oilasi  uchta  kenja  oilaga    1)  bambukdoshlar 
(Bambusoideae),  2)  tariqdoshlar  (Panicoideae),  3)  qung‘irboshlar 
(Roaeoideae)ga bo‘linadi.