M. T. Asqarova, G‘. E. Zaxidov, L. F. Amirov

Mandell-Fleming modeli 
kichik ochiq iqtisodiyot modeli bo‘lib 
qayd qilingan va suzib yuruvchi valuta kurslari sharoitida iqtisodiy 
siyosatning turli ko‘rinishlarini amalga oshirish natijalarini baholash 
maqsadida qo‘llaniladi. 
Mandell-Fleming modeli milliy iqtisodiyotning jahon bozoridagi 
hissasi kichik va shu sababli uni rivojlantirishning asosiy parametrlari 
jahon bozori tomonidan, ya’ni tashqaridan belgilab beriladi degan 
shartga asoslanadi. 
Bu model XX asrning 60-yillarida ishlab chiqilgan bo‘lib 
baholarning barqarorligini ko‘zda tutadi va yalpi daromadning 
tebranishlari sabablarini tushuntirib beradi. 
Bu modelga ko‘ra iqtisodiyotning amal qilishi valutalarning 
almashinuv kursi tizimiga bog‘liq. 
Mandell-Fleming modeli uchta tenglamani o‘z ichiga oladi:
1) Y+C(Y-T)+I(r)+G+X
n
(e), IS; 
2)
M/P=L(r,Y),LM; 
3)
r = r* 
Birinchi tenglama - tovar bozorini, ikkinchi tenglama - pul 
bozorini, uchinchi tenglama esa ichki foiz stavkasi (r) jahon foiz 

---

261 
stavkasi (r*) darajasi bilan belgilanishini anglatadi. 
Modelda uchta endogen o‘zgaruvchilar: Y, r va e mavjud. 
 
20.3-rasm. Mandell-Flemingning 
Y-r 
modeli 
Modelni tasvirlash uchun ikkita grafik tuzish taklif etiladi. Har 
bir grafikda o‘zgaruvchi miqdorlardan bittasi konstanta deb olinadi 
va tahlil ikki o‘zgaruvchining aloqadorligi bo‘yicha o‘tkaziladi. 
Mandell- Flemingning 
Y-r 
modeli 20.3- rasmda tasvirlangan. 
Rasmdan ko‘rinib turibdiki IS egri chizig‘i quyiga, LM egri chizig‘i 
esa yuqoriga yo‘nalgan. Gorizontal liniya jahon foiz stavkasini 
ifodalaydi. 
Grafik ikki xususiyatga ega. 
1.
IS egri chizig‘ining holati almashinuv kursining darajasiga 
bog‘liq. Almashinuv kursining ko‘tarilishi egri chiziqni chapga 
siljitadi. 
2.
Barcha uch egri chiziq bir nuqtada kesishadi. 
Lekin bu uch egri chiziq bir nuqtada kesishmaydi deb tasavvur 
qilish mumkin (20.4-rasm).