M. T. Asqarova, G‘. E. Zaxidov, L. F. Amirov

Qisqacha xulosalar 
AD-AS modeli umumiy makroiqtisodiy muvozanat modeli bo‘lib 
milliy bozorni qisqa va uzoq muddatga tahlil qilish imkonini beradi. AD- 
AS modeli iqtisodiy tebranishlarni tahlil qilish va baholash uchun asos 
yaratadi. 
Yalpi talab – uy xo‘jaliklari, korxonalar, hukumat va chet ellik 
xaridorlarning baholarning ma’lum darajasida iqtisodiyotda ishlab 
chiqarilgan yakuniy tovarlar va xizmatlarning umumiy hajmiga bo‘lgan 

---

74 
talabidir. 
Baholar darajasi va talab qilingan milliy mahsulot hajmi o‘rtasidagi 
bog‘liqlikni ifoda etuvchi chiziq yalpi talab egri chizig‘i deb ataladi AD 
egri chizig‘i trayektoriyasini pulning miqdoriy nazariyasi tenglamasi 
bilan hamda baho omillari bo‘lgan foiz stavkasi samarasi, boylik 
samarasi va import xaridlari samarasi bilan izohlash mumkin. Bahodan 
boshqa omillar ta’sirida AD egri chizig‘i o‘ngga yoki chapga siljiydi. 
AS egri chizig‘i keyns, oraliq va klassik kesmalarni o‘z ichiga oladi. 
Uzoq muddatli davrlarda AS egri chizig‘i vertikal, qisqa muddatga esa 
gorizantal bo‘ladi. Shuning uchun AD dagi o‘zgarishlar ishlab chiqarish 
hajmi, bandlik hamda baholar darajasiga bu kesmalarda turlicha ta’sir 
ko‘rsatadi. Yalpi talab va yalpi taklif hajmlari o‘zaro mos kelgan, ya’ni 
AD va AS egri chiziqlari kesishgan nuqta makroiqtisodiy muvozanat 
nuqtasi, unga mos keluvchi baholar darajasi baholarning muvozanatli 
darajasi deb aytiladi. 
AS egri chizig‘i ishlab chiqarishga jalb qilingan resurslar hajmi 
ko‘payishi hamda chngi texnologiyalarning kiritilishi hisobiga o‘ngga 
siljiydi. Bu holat iqtisodiy o‘sish deb ataladi. AS egri chizig‘ining chapga 
siljishi stagflatsiyadan dalolat beradi. 
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining yuzaga kelish sababini yalpi 
talab va yalpi taklif o‘rtasidagi muvozanat buzilishi bilan izohlash 
mumkin.