M. T. Asqarova, G‘. E. Zaxidov, L. F. Amirov

 
5.3-rasm. Yalpi taklif egri chizig‘ining oraliq kesmasidagi 
muvozanat 
 
5.4.AD-AS modelida makroiqtisodiy muvozanat 
AD va AS egri chiziqlarining kesishish nuqtasi ishlab 
chiqarishning muvozanatli hajmi va baholarning muvozanatli 
darajasini belgilaydi. Baholarning muvozanatli darajasi deganda 
baholarning shunday darajasi tushuniladiki, unda yalpi talab va taklif 
bir-biriga mos kelishi yoki teng bo‘lishi kerak. Modelda 
makroiqtisodiy muvozanatga erishish mexanizmini dastlab oraliq 
kesmada ko‘rib chiqamiz (5.3-rasm). Dastlab muvozanat e nuqtasida 
o‘rnatilgan. Baholarning muvozanatli darajasi va yalpi ishlab chiqarish 
hajmining muvozanatli hajmlari mos ravishda Pe va Ye lar bilan 
belgilangan. Nima uchun Pe narxlarning muvozanatli darajasini va Ye 
esa yalpi ishlab chiqarishning muvozanatli hajmini bildirishini 
ko‘rsatishimiz uchun baholarning muvozanatli darajasi Pe emas, balki 
P1 deb hisoblaymiz. 
Baholar darajasi P1 bo‘lgan vaziyatda ishlab chiqaruvchilar yalpi 
ishlab chiqarish hajmini Y1 miqdoridan oshirmaydi. 
Iste’molchilar baholar darajasi P1 bo‘lganda mahsulotlarni Y2 

---

71 
darajada sotib olishga tayyor turadi. AD>AS bo‘lganligi tufayli 
iste’molchilar o‘rtasidagi raqobat baholar darajasini Pe gacha suradi. 
Baholar darajasining P1 dan Pe gacha ko‘tarilishi ishlab chiqarish 
hajmini Y1 dan Y e gacha oshirishga va iste’molchilar talabini Y2 dan 
Ye gacha kamayishga olib keladi. Natijada AD va AS egri chiziqlari e 
nuqtada kesishadi. Demak, aynan Pe baho baholarning muvozanatli 
darajasi va e muvozanat nuqtasidir. 
5.4-rasmda yalpi talab egri chizig‘i yalpi taklif egri chizig‘ini 
bilan keyns kesmasi kesishadigan vaziyat tasvirlangan. Bunday 
vaziyatda makroiqtisodiy muvozanat nuqtasi baholar darajasi bir xil 
turganda ham o‘zgaradi. Buni tushunish uchun avvalo yalpi ishlab 
chiqarishning muvazanatli hajmini Ye va muvozanatli baholar 
darajasini Pe bilan belgilaymiz.