М. Субанова, Г. Жамангулова биология

Дарснинг бориши:
Чақириш босқичи (кириш қисми)
1. Ташкил этиш (хушкайфият бағишлаш).
2. Ўқувчиларнинг уйга берилган топшириғини текшириш (масалан, 
нима сабабдан организмда ташкил топган тўқималар бирикади?) – 
деган савол доирасида савол-жавоб юритса бўлади.
3. Янги мавзуга кириш (мавзу ёзилади). Мотивациявий муҳитнинг 
тузилиши (ўқувчилар билан бирга бугунги дарсда бажарилувчи ишлар 
ва амалга оширилувчи вазифалар, бу бўйича ўқувчи эришган натижага
мувофиқ баҳолар ёки балл берилиши белгиланади).
Ўқувчилар дастлаб микроскопдан элодеянинг баргига қараб, унинг 
ҳўжайрасидаги цитоплазмаси шу билан бирга хлоропластлари силжиб 
турганлигини кузатишади.
Ақл юритиш: Нима сабабдан цитоплазма доимо ҳаракатда 
бўлади деб ўйлай сиз? (Бу жавоб доирасида ишлаш учун ўқувчиларга
рангли варақлар тарқатилади, улар ўз жавобларини асосли қилиб ёзиб, 
доскага ёпиштиради.)

---

64
А) мустақил ишлаш Б) жуфтликда В) гуруҳ ичида ишлаш
4. Жавоблар илиниб бўлгандан кейин бу жавобларнинг тўғри ёки 
хато эканлигини аниқлаш учун бир неча йўловчи ёки йўналтирувчи са-
воллар берилади (саволларга жавобларни олиш орқали ўқувчилар ўзини 
ўзи баҳолай олади.)
* Ҳўжайра озиқланиши учун зарур бўлган моддалар бир жойдан ик-
кинчи жойга қандай қилиб силжийди?
* Нафас олганда ҳаво ҳўжайранинг ичида зарур жойга қандай қилиб 
етказилади?
* ҳўжайралараро моддалар ва ҳўжайранинг ичидаги моддалар
қандай аҳволда бўлади? в.б. шу каби саволлар орқали ўқитувчи ҳўжайра 
ҳаётида цитоплазманинг оқиб, силжиб туриши аҳамиятли эканлигини 
тушунтиради.
5. Ўқувчилар 2 гуруҳга бўлинади.
Тушуниш босқичи (асосий қисми)
1 1-гуруҳ «Моддаларнинг ҳўжайрага ўтиши», 2-гуруҳ «Ҳўжайранинг 
бўлиниши ва ўсиши» – деган дарсликдаги кичик мавзуларни ўқиб 
чиқишади.
2. Шундан сўнг ўқувчилар гуруҳи билан ўзлари ўқиб чиққан мавзу-
ларни бошқа гуруҳга тушунтириш учун режа тузишади, суратлар чизи-
шади, жадвал тузишади в.б.
3. 1-гуруҳдан ва 2-гуруҳдан бир ўқувчидан бўлиб, икки-иккидан 
ўтиришади (1-2, 1-2, 1-2, ...). 1-гуруҳдан келган ўқувчи ўз мавзусини 
(моддаларнинг ҳўжайрага ўтиши), 2-гуруҳдан келган ўқувчи ўз мавзу-
сини (ҳўжайранинг бўлиниши ва ўсиши) бир-бирига тушунтиришади 
(ўқувчлар алмашиб-алмашиб, бир ўқитувчи, бир ўқувчи ролини бажари-
шади, қизиқтирган, тушунмаган саволлар бўлса бир-бирига беришади).
4. Ўқувчилар қайтадан ўз гуруҳларига келишади (1-1-1-1-1, 2-2-2-2-2).