М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

ГАПНИНГ МУРАККАБ БЎЛАКЛАРИ

§ 47. Гап бўлаклари от ёки олмош билан феъл ноаниқ шакллари (инфинитив, сифатдош ёки герундий) нинг ажралмас бирикмаси кўринишида бўлиши мумкин. Гапнинг бундай бўлаклари гапнинг м у р а к к а б бўлаклари деб аталади.

Мураккаб эга (The complex subject)


The streamer is expected to arrive tomorrow (the streamer … to arrive – эга, “Бош келишик + инфинитив” обороти мавзусига қаранг). Эртага пароходнинг келиши кутилмоқда.
It is difficult for him to do it today (for him to do it – эга, “For + От (ёки олмош) + инфинитив” обороти мавзусига қаранг). Унга буни бугун қилиш қийин.
Helen’s coming so early surprised me very much (Helen’s coming – эга, “Герундийнинг ўзидан олдиндаги от ёки олмош билан келиши” мавзусига қаранг). Еленанинг бундай эрта келиши мени жуда ажаблантирди.


Кесимнинг мураккаб от қисми (The complex predicative)

The only way out of the difficulty is for you to go there immediately (for you to go – кесимнинг от қисми). Қийинчиликдан чиқишнинг ягона йўли сизнинг у ерга зудлик билан боришингиздир.

The inconvenience was my not knowing the language (my not knowing – кесимнинг от қисми). Ноқулайлиги менинг тилни билмаслигим эди.


Мураккаб воситасиз тўлдирувчи (The complex direct object)

I expect Mary to help me (Mary to help - тўлдирувчи). Мен Мариянинг менга ёрдам беришини кутяпман.

I saw her crossing the street (her crossing - тўлдирувчи). Мен унинг кўчани кесиб ўтганини кўрдим.
Do you mind my opening the window? (my opening - тўлдирувчи). Деразани очишимга қарши эмасмисиз?


Мураккаб предлогли тўлдирувчи (The complex prepositional object)

I count upon him to help me (upon him to help - тўлдирувчи).

I was surprised at my brother’s coming so early. (at my brother’s coming - тўлдирувчи). Акамнинг бундай эрта келишидан мен ажабландим.