M. Mirsaidov

Transmilliy kompaniyalarining (TMK) xorijiy filiallari

	1990	2003
Umumiy aktivlari mlrd.doll.	5899	30362
Xodimlar soni, mlrd.doll	24,3	54,2
Sotish hajmi, mlrd.doll.	5675	17580
Yalpi mahsulot; -mlrd.doll.
Umumjahon YaIMga nisbatan%da	1458	3760
-Tovarlar va xizmatlar eksporti;	6,7	10,4
-mlrd.doll	1197	3077
-umumjahon eksportiga nisbatan % da	27,8	33,3

Manba: Doklad o mirovix investitsiyax 2004 YuNKTAD. Nyu-York.

TMK bevosita chet el investitsiyasi shaklida kapital kiritish-ning asosiy sub’ekti hisoblanadi. Uning 1980 yildagi umumjahon investitsiya jamg’armalari (chetga chiqarish) 500 milliard dollarni tashkil etgan bo’lsa, asr oxiriga kelib 4,8 trillion dollarga etdi. Investitsiya jamg’armalarining ko’p qismi rivojlangan mamlakatlar hissasiga to’g’ri kelib, xizmat ko’rsatish sohalariga, rivojlanayotgan mamlakatlarda esa sanoatning qayta ishlash sohalariga jalb etilgan.

TMK ilg’or texnologiyalarning hozirgi zamon raqobatida ustun turuvchi asosiy generator hisoblanadi. Ilmiy tadqiqotlarga sarflangan xarajatlarning deyarli 90 foizi iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkilotiga a’zo rivojlangan mamlakatlar to’g’ri kela-di hamda shu xarajatlarning asosiy qismi 7 ta rivojlangan mam-lakatlarga, shunday faqat AQShning hissasiga 40 foiz to’g’ri keladi. TMK investitsion faollik ko’rsatkichlari – patentlar, litsenziyalar va royaltilar to’lovlari bo’yicha ilg’or sanaladi. XX asr oxirida umumjahon bo’yicha to’lovlarning 88%
hamda royalti ko’rinishdagi va litsenziyalar uchun to’lov tushunchalarining 98%i 7 ta rivojlangan mamlakat hissasiga to’g’ri keldi.

22. 
    jadval