M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

78 Бобков В. Баланс терпения и н етерпения //Р еспубли к а. 1998,
1 декабря, 5 с.
79 Дугин А. Г. “Философия глобализма” доклад на международной
конференции Глобализм и глобальная безопасность. - М., 2001, 56 с.
105

---

yoda borayotgan globallashuv jarayonida biz amerikacha jamiyatdan 
nusxa olingan sivilizatsion modelni boshqa davlatlarga ulaming xo- 
hishiga qarshi ravishda tiqishtirish va o ‘matishni ko‘rmoqdamiz”80, 
degan fikrlari asosliga o‘xshaydi.
Globallashuv jarayoniga doir tadqiqotlar olib borayotgan va bir 
nechta monografiyalar chop ettirgan professor S.Otamuratovning bu 
masalaga qarashlari diqqatga sazovor. “Globallashuv real jarayon si­
fatida bir qator omillar bilan bugun yuksak taraqqiy qilgan mamlakat- 
laming ustuvorligini ta’minlashga, kam taraqqiy qilgan yoki taraqqi­
yot yo‘liga kirayotgan mamlakatlar va ularda yashayotgan xalqlar- 
ning ongi, qalbi va dunyoqarashida “boqimandalik” mhiyatini rivoj- 
lantirmoqda. Fikrimizcha, ular quyidagilar orqali yuzaga kelmoqda:
a) iqtisodiyot omili;
b) fan-texnika va texnologiya yutuqlarini ommalashtirish;
d) 
yuksak taraqqiy qilgan mamlakatlaming qudratli iqtisodiy, in- 
tellektual va uddaburonlik salohiyati ustuvorligi asosida vujudga kel­
gan “ommaviy madaniyaf’ni jahon xalqlari o‘rtasida keng yoyish va 
ular ongiga singdirish borasida olib borayotgan faoliyatlar orqali o ‘z 
ifodasini topmoqda”81.
Yana bir o‘zbekistonlik olim N.To‘xliyev ham globallashuv va 
mintaqaviylashuvni solishtirib, “Globallashuv jahon xo‘jalik aloqa- 
larining barcha qatnashchilari uchun ulaming real salohiyatidan qat’i 
nazar, o‘yin qoidalarini birxillashtirish (unifikatsiyalash)ni taqozo 
etadi. Mintaqaviylashuv esa qo‘shni mamlakatlar,o‘rtasidagi alohida 
preferepsial, ya’ni imtiyozli, masalan, boj undirilmaydigan, ko‘proq 
qulaylik tarkibini yaratish tamoyiliga asoslangan bo‘lishi mumkin”, 
degan fikmi ilgari suradi. Olim ikki jarayonning muqim jihati-unifi- 
katsiya va prefensiya orqali globallashuv va mintaqaviylashuvni mo- 
hiyatini ochib beradi82.