M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

bugungi kunda yer yuzida davlatlar soni 200 dan ortiq bo‘lsa, xalqaro
xukumatlararo tashkilotlaming soni dunyoda 500 dan oshgan. 0 ‘tgan asming
80-yillarida ulaming soni 378 tani tashkil etgan. Yoki xalqaro nohukumat
tashkilotlar XXI asrga kelib dunyoda 10800 tadan oshgan. (Bunday
tashkilotlarga kasaba uyushmalari, transmilliy korgyuratsiyalar va boshqalar
kiradi).
85 Гаджиев К.С. Введение в геополитику. Изд. 2-е, доп. и перераб.
Учебник для вузов. - М.: Логос, 2000, 141 с.
86 Жураев Т. Миллий давлатчилик: хавфсизлик ва баркарорлик. -Т.:
Академия, 2007, 17-118 б.
108

---

tug‘diradi. Bundan tashqari, globallashuv davlatlar yoki tomonlar- 
ning m a’lum masalada manfaatdorligini turlicha bo‘lishiga olib ke­
ladi. Chunki o ‘yin qoidalarini birxilashtirishdan rivojlangan davlatlar 
ko‘proq manfaatdor bo‘ladilar. Bunday sharoitda norozilik, manfaat­
lar qarama-qarshiligi kuchayadi. Natijada insoniyat yangi mojarolar, 
urushlar girdobiga tushib qolishi mumkin. Bizningcha, mintaqaviy 
hamkorlik orqali bu muammoning oldini olsa bo‘ladi. Ya’ni min­
taqaviy hamkorlik jarayonlari oqibatida davlatlar milliy manfaatlarini 
uyushgan holda, hamkorlikda har qanday kuch oldida hitnoya qila 
oladilar.
Xullas, mintaqaviy hamkorlik jarayonlari globallashuvning ijobiy 
jihatlarini rivojlantirishga, salbiy jihatlaridan himoyalanishga imkon 
yaratadi. Shu bilan birga, davr talabi bo‘lgan xalqaro tizimni isloh 
qilishga, xalqaro munosabatlarda yangicha tartibotlar shakllanishiga, 
insoniyat uchun vorisiylikni, taraqqiyot davomiyligini ta’minlashga 
imkoniyat paydo bo‘ladi. Bir so‘z bilan aytganda, mintaqaviy ham­
korlik umuminsoniy taraqqiyot nuqtayi nazaridan konstruktiv jarayon 
bo‘lsa, globallashuvning destruktiv jihatlari ham mavjud.