M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

74 Барановский В.Г. Политическая интеграция в Западной Европе.
Некторые вопросы теории и практики. - М.: Наука, 1983, 125 с.
75 Каримов И. Юксак маънавият - енгилмас куч. -Т.: Маънавият, 2008,
11 -бет.
76 Лебедова М.М. Мировая политика. Учебник. - М.: Аспект Пресс.
2003, 122 с.
77 Гринин Л.Е. Глобализация и национальный суверенитет. История и
современность. - М., 2014, 8-11 с.
104

---

Mintaqaviy hamkorlik barqarorlikning samarali vositasi. U min- 
taqaning rivojlanishiga imkoniyat yaratish bilan birga globallashuv- 
ning ijobiy jihatlaridan to‘la foydalanish, salbiy ta’sirlarini cheklash 
imkonini beradi. U ishtirokchi davlatlar guruhining tenglik, ixtiyoriy- 
lik, umummanfaatlar ustuvorligi asosiga quriladi.
Mintaqaviy hamkorlik globallashuvdan farqli ravishda tenglik, ix- 
tiyoriylik, eng muhimi, umuminsoniy qadriyatlarga sodiqlik asosida 
shakllanayotganligini alohida qayd etish lozim. Shu nuqtayi nazardan, 
u insoniyat taraqqiyoti uchun faqat ijobiy ahamiyat kasb etsa, global- 
lashuvning insoniyat boshiga ne kunlar solishini bugungi kunda 
uning ayrim qusurlari vujudga kelganligi bilan ham izohlash mum­
kin. Aniqroq qilib aytganda, globallashuv ko‘proq yetakchi davlatlar 
manfaatlariga xizmat qilib, davlatlar o‘rtasida tabaqalanishga, kes- 
kinlikka, eng yomoni, xalqaro tartibotda ikki qutbli yoki bir qutbli 
dunyo shakllanishiga xizmat qilsa, mintaqaviy hamkorlik dunyoda 
kuchlar balansini muvozanatga keltirishga, ko‘p qutbli dunyoni shak­
llanishiga, davlatlararo tinchlikni ta’minlanishiga yordam beradi.
Buni ko‘plab tadqiqotchilar, jumladan, G ‘arb olimlari ham e’tirof 
etishmoqda. Masalan, amerikalik tadqiqotchi K.Doytch mintaqaviy 
hamkorlikni “davlatlararo tinchlikni ta’minlashi mumkin b o ig an real 
imkoniyat”78, deb baholaydi. Professor V.Bobkov “0 ‘zaro hamkorlik 
unda ishtirok etuvchi subyektlarga shunday moddiy, intellektual va 
boshqa vositalarga ega bo‘lish imkoniyatini yaratib beradiki, bunday 
imkoniyatlarga alohida olingan hech bir davlat umuman erisha ol- 
maydi79” , degan fikrlami bildiradi.
Globallashuv insoniyatning xohish va ehtiyojlarini qondirishga 
qaratilgan sa’y-harakatlar mevasi bo‘lib, u obyektiv jarayondir. Le- 
kin ana shu jarayondan turli kuchlar, davlatlar o‘z manfaatlari yo‘lida 
foydalanib, qolganlami o ‘zlari ortidan ergashtirishga harakat qilmoq- 
dalar. Bu borada rossiyalik olim A.Duginning “hozirgi paytda dun-