M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

барк;арорлик шартлари ва тараккиёт кафолатлари. -Т.: Узбекистан, 1997,
320-6.
70 Ливенцев Н.Н., Харламова В.Н. Международная региональная
экономическая интеграция. Международные экономические отношения.
Учебник,- М.: РОССГ'ЭН, 2010, 323 с.
71 Лавут А.Д. Развитие региональной интеграции в западном полушарии
// Интеграция в западном полушарии и Россия. - М.: Институт Латинской
Америки. 2004, 25 с.
72 Карай г: http/www.gura-mercosur.com
102

---

lari davlatlaming yagona iqtisodiy-siyosiy birlikka jipslashishi sodir 
bo'lishini ilgari suradi. Yana bir talqinga ko‘ra, mintaqaviy hamkorlik 
ishtirok etuvchi subyektlaming o‘zaro iqtisodiy va siyosiy aloqalarini 
mustahkamlashga qaratilgan jarayon tushuniladi73.
Ko‘rinib turibdiki, «mintaqaviy hamkorlik» tushunchasiga yagona 
ta’rif ishlab chiqilmagan. Ammo aksariyat nazariyotchilar mintaqa­
viy hamkorlik ishtirok etuvchi tomonlar uchun bir qator imkoniyat- 
larii yaratishini e’tirof etishadi. Shu bilan birga, yuqoridagi fikrlar- 
ning mintaqaviy hamkorlikni jarayon ekanligi va ma’lum mintaqada 
kechishi, ma’lum tamoyillar asosida shakllanishini inobatga olib, 
mintaqaviy hamkorlik - bu obyektiv zamriyat natijasida m a’lum bir 
mintaqa davlatlarining tenglik, ixtiyoriylik, umummilliy manfaat- 
laming uyg‘unlashuvi asosida birgalikdagi faoliyati, deb ta’rif berish 
mumkin. Bunda mintaqaviy hamkorlik o‘zagini obyektiv zamriyat- 
dan boshlanib, ma’lum tamoyillar asosida mintaqaviy integratsiyani 
shakllantiruvchi yaxlit jarayon tashkil etadi.
X o‘sh, mintaqaviy hamkorlik boshqa turdosh jarayonlardan ni- 
masi bilan farqlanadi yoki uning o ‘ziga xos belgilari nimada? Avvalo, 
bunday hamkorlik tenglik, yaxlitlik manfaatlar uyg‘unligi asosida 
amalga oshiriladi. Tarixda aynan bir xil modeldagi mintaqaviy ham­
korlik uchramaydi.
Birinchidan, bu hamkorlikning maqsadi va vazifasidan kelib chi- 
qib, turli modellari va turlari borligini bildirsa, ikkinchidan, jarayon 
subyektlarining imkoniyatlari, milliy manfaatlari, mintaqalar turli- 
tumanligi va davr talabining o‘zgamvchanligi bilan bog‘liq masala 
ham mavjud. Bundan tashqari, jarayonga mintaqaga xos omillar o ‘z 
ta ’sirini ко ‘ rsatadi.
Bundan o ‘ttiz yil oldin Yevropadagi hamkorlik jarayonlarini 
o‘rgangan olim V. Baranovskiy nazariy tadqiqotlarda turdosh tu-