M. M. Axmetjanov, sh sh. Olimov, S. S. Avezov. P e d a g o g I k mahorat

Notiqona so‘zlash. 
Aytilayotgan fikrning tinglovchi ongi, dunyoqarashi va 
xulqiga ta’sir etib, unda hissiyot, yangi fikr-tasavvur uyg‘otadigan nutqqa notiqona 
so‘zlash deyiladi. Oddiy suhbatdan notiqona so‘zlashning farqi shundaki, notiq har bir 
gapdagi so‘zlarning ma’no ta’sirchanligi, ularning o‘zaro bog‘lanib, mantiqiy 
izchillikka ega bo‘lishini, turli ohang va harakatlardan tinglovchilarga ma’qul 
bo‘ladigan tomonlarini tanlay olishidir. Nutqda ifodalanayotgan gap, ibora va fikrning 
bildirayotgan maqsadga mos tushishi, uni yoritish uchun asos bo‘la olishi notiqona 
so‘zlashning muhim talablaridir. Bunda notiq dunyoqarashi, uning ko‘pchilikka 
yetkazayotgan fikr va g‘oyasi ijtimoiyligi, hayotiyligi va xalqchilligi bilan ham 
o‘lchanadi. 
Notiqona nutqning maqsadi va yuqorida aytilgan xususiyatlariga ko‘ra uch turga: 
tashviqiy, tanqidiy, tabrik nutqlariga ajratish mumkin.