M. M. Axmetjanov, sh sh. Olimov, S. S. Avezov. P e d a g o g I k mahorat

Hikoya qilish.
Bo‘lib o‘tgan va yuz beradigan voqea-hodisalarni batafsil 
so‘zlash- hikoya qilish usuli hisoblanadi. Biror voqea-hodisa, rivoyat, hikoya va kichik 
hajmli nasriy asarlar, katta asarlarning ayrim parchalari dars jarayonida hikoya qilib 
beriladi. Hikoya qilishda voqealar batafsil yoki qisqartirilgan holda bayon etilishi 
mumkin. Bunda har bir narsa (ayiqsa, hikoyadagi badiiy detal) va hodisa o‘z nomi 
bilan ifodalanmog‘i lozim. 
Hikoya qilishda o‘qituvchi quyidagilarga alohida ahamiyat bermog‘i lozim: 
1. Hikoya qilinayotgan asarning mazmuni va g‘oyasiga (Mazmun nima haqda? G‘oya 
esa nima uchun? degan so‘roqqa javob bo‘ladi. Masalan, “Zumrad va 
Qimmat”ertagining mazmuni –mehnatsevarlikni ifoda etsa-da, uning g‘oyasi-o‘gay 
onaning nomexribonligini qoralash g‘oyasi asosida yoritilgan). 
2.Asardagi obraz, qahramonlarning xatti-harakati, nutqi va ijobiy yoki salbiy 
fazilatlarini yoritish. 
3.Qahramonlar, muallif nutqini farqlay olish. 
4.Asardagi tabiat manzarasini his qilish va uning voqelik bilan uzviy bog‘liqligini 
hisobga olish. 
5.Asar voqealarining uzviyligini ta’minlash, uning yakuniga erishish. 
6.Asarning mazmuniy, xissiy, ma’naviy, ma’rifiy, estetik, emotsional va axloqiy-
tarbiyaviy xususiyatlarini tinglovchiga yyetkazishga erishishdan iboratdir. 
Hikoya qilishga o‘quvchilarni o‘rgatish, ularda og‘zaki nutqni shakllantirish, uni 
kamol toptirishda, tabiat va jamiyat haqida tasavvur va tafakkurlarini rivojlantirish 

---

151 
muhim omil sifatida katta ahamiyat kasb etadi.