M. M. Axmetjanov, sh sh. Olimov, S. S. Avezov. P e d a g o g I k mahorat

Gapda ohang me’yori
. Nutqda ohang o‘zaro suhbatda juda qatta ahamiyat 
kasb etadi. Mantiq talabi, vaziyat holatiga ko‘ra so‘zlar nutq yoki matn ichida turli xil 
ma’no ifodalashi mumkin. . Birgina “yo‘q” so‘zining quyidagicha ohanglarda turli 
ma’no aks ettirishni kuzatamiz: 
“Yo‘q”- mavjud emas. 
“Yo‘g‘e”-nahotki manosida! 
“Yo‘q-ku!”-ko‘rayapsiz, umuman yo‘q ma’nosida 
“Yo‘qmi?”- rozi emasmisiz ma’nosida 
“Yo‘q -yo‘q”-hech qachon ma’nosida 
“Yo‘q. . . . ”- bunday bo‘lishi mumkin emas 
“Yo‘q, -dedimmi-yo‘q ! ”- qat’iy norozilik ma’nosida 
“Yo‘q. . . . ”- yashirin ma’nmosida 
“Yo‘q bo‘lgan”-yo‘qolgan ma’nosida! 
Xullas, bir “yo‘q” so‘zi orqali bir necha xis-tuyg‘u: mavjudsizlik, jerkish, zug‘um, 

---

144 
norozilik, harakat, inkor kabi ma’nolarni ohang orqali ifodalash yoxud bu so‘z 
zamirida so‘zlovchining ruhiy holati va voqealikka munosabatini his qilish mumkin. 
4