M. M. Axmetjanov, sh sh. Olimov, S. S. Avezov. P e d a g o g I k mahorat

Tashviqiy nutq 
deb notiq ko‘zda tutgan biror voqea-hodisani bajarishda 
tinglovchilarni da’vat etuvchi, undovchi nutqqa aytiladi. Tashviqiy nutqqa xalq hayoti, 
tarixi, urf-odat, an’ana va qadriyatlaridan olingan dalillarga taya’nish, fikrni shu 
dalillar asosida mustahkamlash, uning ta’sirchanligini oshiradi. Masalan, o‘zbek 
kishisining timsolini yaratish, o‘zbek xalqiga xos bo‘lgan xususiyatlarni shu timsolda 
mujassamlashtirish orqali yaratiladi. Shoir Muhammad Yusuf “O‘zbek” she’ridagi 
kishilarni ana shunday o‘zbekona tabiatga, urf-odatga ega bo‘lish uchun quyidagi 
misralarni yaratgan: 
Bir qo‘lda belanchak, bir qo‘lda Qur’on, 
Bir yelkada ketmon, birida iymon, 
Barchaga barobar bir odatsimon, 
Yashnasin olam deb, yashaydi o‘zbek
 
O‘zbekning bolajon tabiat ekanligi quyidagicha ifodalanadi: 
O‘nta bo‘lsa o‘rni boshqa uning-chun 
O‘g‘lim otashimdan yaralgan uchqun 

---

154 
Qizim parilardan chehrasi gulgun 
Yuzlari lolam deb yashaydi o‘zbek 
Unda muallif she’rxonni o‘zbek tabiatida farzandni cheksiz mehr-muhabbat 
bilan tarbiyalashi va ardoqlash muhim maqsad, fazilat ekanligi ham tashviq 
qilinmoqda.