М еханика грунтов, вклю чает в себе вопросы, касаю щ иеся видам и классиф икациям грунтов, их

17 bob. ZAMIN VA POYDEVORLARNI TA’MIRLASII
17.1 Z a m i n v a p o y d e v o r l a m i t a ’m ir l a s h s a b a b l a r i
Sanoat korxonalari, jamoat va turar joy binolarini ta’mirlash masalasi 
ko‘tarilganda, yoki foydalanishda boMgan binolar ostidan yer osti inshootlarini 
o‘tkazish vaqtida, ular yaqinida yangi bino barpo etishda, shuningdek inshoot 
zaminida uzoq muddatli cho'kishlar yuz bergan vaqtda poydevoming 
mustahkamligini va uning yuk ko'tarish qobiliyatini qayta baholash talab 
etiladi. Bunday baholash natijasi qo'yilgan talablarga javob bermagan hollarda 
poydevomi ta’mirlash masalasi o'rtaga tashlanadi. Ko'p yillik kuzatuvlar 
natijasi foydalanishdagi bino poydevorini ta’mirlashga olib keluvchi quyidagi 
sabablami belgilab berdi:
- poydevorga uzatiluvchi yuk miqdorining ortishi;
foydalanish jarayonida ma’lum sabablarga ko'ra poydevor ashyosini 
ycmirilishi;
- zamin gruntlari mustahkamligining kamayishi;
- zamin gruntlarida o'ta cho'kish holatini yuzaga kelishi va hokazo.
Mazkur holatlar ustida batafsil to'xtab o'tamiz.
P o y d e v o r g a t a ’s i r e tu v c h i y u k n in g o r t i s h i
asosan foydalanishdagi binoga 
qo'shimcha qavat qurishda, yoki inshootni ta’mirlash jarayonida ba’zi yengil 
qurilmalami mustahkam va og'ir qurilmalar bilan almashtirish lozim bo'lgan 
hollarda sodir bo'ladi. Buning natijasida poydevorga ta’sir etuvchi yukning 
miqdori ko'payib, zaminga uzatiluvchi bosim gruntning yuk ko'tarish 
qobiliyatidan ortib ketishi mumkin. Ammo binodan foydalanish davrida zamin 
gruntlarini ma’lum miqdordagi zichlanishi nazarda tutilsa, bino ustiga 
qo'shimcha qavatlar qurish ko'p hollarda bezarar kechishini c ’tirof etish 
mumkin.
Bunga ishonch hosil qilish uchun zamindagi gruntlardan namunalar olib