M e t r o L o g I y a V a s t a n d a r t L a s h t I r I s h

£, — koeffitsiyent turli naychalar uchun tajriba yo'li bilan
aniqlanadi. Yaxshi tayyorlangan naychalar uchun Re>700 ga £ —
koeffitsiyent birga yaqin bo'ladi, agar Re<700 bo'lsa, £, kamayib
boradi.
Ishlatilayotgan tezlik nay-
chalari konstruksiyasi orasida
normallashgan yarimsferaviy yoki
konussimon (o'tkir) uchli qo'sha-
loq naychalar keng tarqalgan
(4.14-rasm). Bu naychalar uchun
i .
Norm al qo'shaloq naycha
markaziy 
a
 teshigi bo'lgan o'lchash
silindri 
1
 dan iborat. 
a
 teshik to'iiq
bosimni qabul qiladi. O'lchash
silindrida ikkita yoki to'rtta teshiklar
o'lchanadi. O'lchash silindrining
bir uchi oval kesimli tutqich 
2
 ga
o'matilgan. Tutqich o'z navbatida
ikkita shtutser 
4
ga ega. Bu
shtutserlar difmanometrlar bilan ulanadi. O'lchash silindrining
markaziy teshigi musbat shtutser bilan o'lchash silindri va tutqichda
joylashgan metall naycha ichidagi kanal orqali bog'langan Tezlik
naychasi truboprovodda parmalangan teshikka o'lchash silindri
yordamida o'lchanayotgan modda oqimining o'qiga mos keladigan
qilib o'matiladi. Sarfni tezlik naychalari bilan o'lchashda oqimning
o'rtacha tezligi aniqlanishi kerak. Ammo oqim o'qidagi tezlik
maksimal bo'lib, truboprovod devorlariga yaqinlashganda kamayadi.
Oqimning o'rtacha va maksimal tezligi o'rtasidagi nisbat quyidagi
tenglama orqali ifodalanadi:
^
 = /(R e ) 
(4.47)
v
4 .14-rasm.
Gidrodinamik bosimni qo'shaloq 
naycha bilan o'lchach sxemasi.
91

---