M e t r o L o g I y a V a s t a n d a r t L a s h t I r I s h

bu yerda v0,n — oqimning o'rtacha tezligi,
vmax “ oqimning truboprovod bo'yicha
maksimal tezligi; Re — truboprovod
diametriga oid Reynolds soni.
4.15-rasmda 
nisbatning Reynolds
4.15-rassm. Oqim tezliklari 
v
nisbatining Reynolds soniga 
.
bog‘liqligi grafigi. 
soniga bog'liq bo'lgan, tajnba yo'li bilan
olingan egri chizig'i keltirilgan. O'rtacha
tezlikni bu usulda aniqlash uchun tezlik naychasi truboprovod o'qi
bo'ylab o'matiladi. 
o'lchanadi, keyin Re hisoblanadi, shundan
so'ng grafik bo'yicha o'rtacha tezlikning qiymali topiladi. Oqimning
o'rtacha tezligi va truboprovodning ko'ndalang kesimi ma’lum
bo'lsa, sarf quyidagicha aniqlanadi:
Q = S - v , r),
 
(4.48)
bu yerda, 
S
— truboprovod kesimi, m2; 
Q
— o'lchanayotgan
muhit sarfi, m3/s.
O'lchanayotgan tezlik bosimini o'lchash murakkabligi, tezlik
naychasi teshiklarining ifloslanishi, sezgir difmanometrlami
ishlatish zarurligi o'lchashning yuqoridagi usulini cheklaydi. Tezlik
bosimi bo'yicha sarf o'lchagichlar, asosan, laboratoriya sharoitlarida
eksperimental ishlardagi katta tezlikda oqim sarfini o'lchashda
ishlatiladi.
O'lchanayotgan muhit toza bo'lib, uning tarkibida qattiq
zarrachalarbo'lmasligi lozim. Tezlik naychalari ishlatilganda deyarli
bosim yo'qotilishi kuzatilmaydi. Bu esa ushbu usulning afzalligidir.
Tayanch ib o ra la r
Sarf, schyotchiklar, modda miqdori, hajm schyotchiklari,
porshenli schyotchiklar, diafragmali, shestemali, ovalsimon, rotatsion,
spiralsimon, bosimlar farqi, soplo, kengayish, torayish, rotametr.