M. Dáwletov, e. Dáwenov, D. SeyDUllAevA

76-shınıǵıw.  Berilgen  gáplerdi  oqıń.  Úndew  gáplerdiń  dúziliw 
jolların  hám  mánilerin  túsindiriń.
1. — Mınaǵan  qara,  ene,  qanday  ráhát  baǵıshlaytuǵın 
jawın  deyseńá!  2. Qaray  qoysa  endi,  qanday  móldir  jawın 
bul!  3. Ah,  sadaǵań  keteyin,  qudayım-ay!  4. — Ha,  há, 
doynaq  taslawına  qara!  Qara!  (Sh.A.)  — Hási  bolsam, 
http://eduportal.uz

---

57
qayttım!  Jamanlıq  jawdıń  basına!  (K.S.)  6. Pay,  kún  de 
jandı-aw!  (T.Q.)  7.  Ah,  Sultanmurattıń  sondaǵı  ayaq-ayaǵına 
tiymey  zımırawın-ay!  8. Wáy,  taksist  degenlerde  de  iyman 
bolmaydı-aw!  9.  Tuwılǵan  jerim,  Qaraqalpaqstanım,  seniń 
sulıw  tábiyatıń  sonday  kórkem!  («E.Q.»)
77-shınıǵıw.  Berilgen  gáplerdi  oqıń.  Gáplerdiń  qaysısı  buyrıq 
gáp,  qaysısı  úndew  gáp  ekenin  anıqlań.
1. Ózi  qarapáreń  bolsa  da,  kúlimsiregen  júzi  sál  qızǵısh 
dónip,  kózleri  quwanıshtıń  tásirinen  jaynap  turǵan  jas 
kelinshek  edi.  Esten  shıqpas  essiz  ǵana  kelinim-ay!  Ah, 
Áliyman-ay!  2. Bir  nárse  bolǵan  qusaydı,  ene, — dep  baqırıwı 
menen  Áliyman  da  juwırıp  ketti.  3.  «Óziń  saqlaǵaysań, 
qudayım» — dep  gúbirleniwim  menen  men  de  juwırıp  kettim. 
Ah,  sondaǵı  juwırǵanımday!  Toqtap  turıń! — dep  baqırayın 
desem,  dawısım  shıqpaydı.  4. — Tınıshlanıń!  Qáne,  qoyıńlar, 
qatınlar?! — dep  erkeklerdiń  arasında  turǵan  birew  baqırdı. 
5. Ol  sál  úndemey  turdı  da,  qaptalındaǵı  járdemshilerine 
buyırıp:  — Nege  ańırayıp  tursań!  Xodla  motordı!  6.  Al, 
oraqshılar,  sizler  nege  tursız  endi?  Qáne,  barıńlar,  jumıs-
larıńızǵa!  7. Bizler  de  telmirip  turmız.  Sonıń  arasında,  bir 
qolına  qızıl,  bir  qolına  sarı  bayraqsha  uslaǵan  temir  jolshı 
juwırıp  kelip:
— Toqtamaydı!  Toqtamaydı!  Bılay  turıń!  Joldan  bılay 
shıǵıń! — dep  bizlerdiń  kókiregimizden  iytere  basladı.
Tap  sol  waqıtta  túbimizden:
— Apa-a-a!  Aliyma-aan! — degen  dawıs  shıqtı.  Sol!  Ma-
salbek!  Ah,  sadaǵań  ǵana  keteyin,  qudayım-ay!  Ol  tap  túbi-
mizden  ótip  baratır  eken-aw,  sonda.  8. Pay,  áttegene-ay, 
ekewi  de  qara  jerdiń  qırtısın  aylandıratuǵın  diyqan  edi-aw! 
(Sh.A.)
78-shınıǵıw.  Gáplerdi  kóshirip  jazıp,  úndew  gápti  dúziwshi 
grammatikalıq  qurallardıń  astın  sızıń  hám  mazmunı  hám  intona-
ciyasına  qaray  úndew  mánisin  bildiretuǵın  gáplerdi  tawıp  aytıń.
1. Assalawma  áleykum,  áyyemgi  Aral!  Sen  qanday 
gózzalsań!  Sen  nelerdi  kórmediń-áy,  qádirli  Aral!  (Q.E.) 
http://eduportal.uz

---

58
2. Diyqànshılıq  dalasınıń  batırlarına  sálem!  (N.D.)  3. Ana 
bolıw  degen  qanday  ádiwli  is  deseńá!  (Sh.A.)  4. Jasay  ber, 
keleshegi  ullı  Ózbekstan  Respublikası!  («E.Q.»)  5. Pah,  Óte-
genniń  ósirgen  almasın  aytsańa!  (Q.E.)  6. Aytarı  bar  ma 
onıń,  avtolavkada  ne  joq  deyseń,  bári  de  bar!  (Sh.A.) 
7. Urıs!  Saǵıyranıń  júregine  hásiret  salasań!  Ápsheriń  ábeshiy! 
(K.S.)