M. Dáwletov, e. Dáwenov, D. SeyDUllAevA

aq  qoysın.  Sen  de  hesh  jaqqa  joǵalıp  ketpey-aq  qoy. 
Bultlarǵa  qarap  tım-tırıs  jata  ber.  (Sh.A.)  Ósken  jerdiń 
oylı-bálentin  ańlap  barıw  kerek,  ulım.  Shayıq  atańnıń 
zeynine  tiyme,  sadıq  bol.  Endigi  gápti  Amanqul  biy 
aytsın. (T.Q.)
2. Buyrıq  meyildiń  II  bettegi  túrine  -shı/-shi, 
-ós,  -shesh,  -sańa/-seńá  janapaylarınıń  qosılıwı  arqalı 
ańlatıladı:  Azıraq  tınıshlanshı,  Batıray,  shawqım  salmay 
turshı.  (S.K.)  Qosıbay  hayalınıń  aqılsıǵanın  jaqtırmay: 
— Qoysańa,  — dep  jekirindi.  — Ha  júwernemek,  kelseńá, 
bermaǵan.  (K.S.). — Bárin  bershesh,  bárin.  (I.Q.)  Há 
ǵarrı,  shıǵós  beri.  (Sh.S) 
73-shınıǵıw.  Tekstti  oqıń.  Buyrıq  gáplerdi  tawıp,  olardıń  irki-
lis  belgilerine  dıqqat  etiń.  Qanday  jaǵdayda  noqat  hám  qanday 
jaǵdayda  úndew  belgisi  qoyılatuǵının  túsindiriń.
Ol  óz  ómiriniń  ishinde  birinshi  mártebe  dawısın  kóterip 
ashıwlanıp  baqırdı:
— Qáne,  attan  tús!  — Attıń  alalmay  turǵanın  kórmey 
tursań  ba?  Tús  degende  tús!
Hayran  qalǵan  Orazqul  oǵan  únsiz  boysınıp,  etik-petigi 
menen  attıń  ústinen  suwǵa  sekirip  tústi.
— Qáne,  qaptaldan  deme!
Olar  ekewi  birden  kúsh  qosıp  omırawlap  edi,  tasqa  tirel-
gen  bórene  áste  jılıslay  basladı.
http://eduportal.uz

---

55
— Attı  kóter!  Attı! — dep  Mómin  Orazquldı  nuqıp  jiberdi. 
Olar  biraz  qıyınshılıqtan  soń  attı  tik  ayaǵına  mindirdi.
— Shesh! — dep  buyırdı  Mómin.
— Nege?
— Shesh  deymen  men  saǵan!  Qaytadan  tirkeymiz.  Shesh 
arqanlardı.
Orazqul  bul  saparı  da  oǵan  únsiz  boysındı.  At  bórene-
den    ajıratılǵannan  keyin  Mómin  onı  jeteley  basladı.
— Al,  endi  júr, — dedi  ol.  — Bir  aylanıp  kelemiz.  At 
azıraq  dem  alsın.  (Sh.A.)
74-shınıǵıw.  Gáplerdi  oqıń.  Olàrdıń  àytılıw  màzmunınà  itibàr 
beriń  hám  mánisin  ànıqlàń.
1. Ǵárezsizlik — àydın  jol!  2. Xosh  kelipsiz,  àbàt  mákàn 
jılınıń  Nàwrızı!  3. Hár  kúnimiz  Nàwrız  bolsın!  («E.Q.») 
4. Qáne,  kóp  irkilmeyik.  — Basla  onda,  kettik.  (T.Q.)  Endi 
men  onıń  júzin  kórmeymen.  (K.S.)  5. — Oràzqul  àǵà,  meniń 
portfelime  qàrà!  Mektepke  bàràmàn.  Meniń  portfelime 
qàrà! — dedi  bàlà.  6. — He,  ne  dep  sàndàlàp  tursàń! — dedi 
qorqıp  ketken  Oràzqul.  (Sh.A.)  7. Endi  sen  usı  jerde  qala 
ber.  Shayıq  atańnıń  zeynine  tiyme,  sadıq  bol,  ulım.  Endigi 
gápti  Amanqul  biy  aytsın.  (T.Q.)  
75-shınıǵıw.  Ózlerińiz  oqıp  atırǵan  kórkem  shıǵarmalardan 
yamasa  yadıńızdan  xabar,  soraw  hám  buyrıq  gáplerdiń  hárbirine 
eki-úsh  gápten  tawıp  jazıń.  Jazıwda  olarǵa  noqat,  soraw  hám 
úndew  belgileriniń  qoyılıwınà  itibàr  beriń.