M. Dáwletov, e. Dáwenov, D. SeyDUllAevA

Buyrıq  gáp.  Buyrıq,  ótinish-tilek,  másláhát-keńes, 
shaqırıw  sıyaqlı  buyrıqlı  máni  bildiretuǵın  gáplerge 
buyrıq  gáp  delinedi.
Buyrıq  gáplerdiń  mazmunınan  qanday  da  bir  sóy-
lewshi  tárepinen  basqa  birewge  (tıńlawshıǵa)  buyırıw, 
ótinish  etiw,  másláhát  beriw,  shaqırıq  hám  t.b.  mániler 
ańlasılıp  turadı.
Buyrıq  gáplerdiń  intonaciyası  eki  túrli  boladı:  birde 
olar  xabar  gáptiń  intonaciyasına  jaqın  buyrıqlı  mánide 
http://eduportal.uz

---

54
aytılsa,  birde  kóterińki  intonaciya  menen  aytıladı.  Ay-
tılıw  ózgesheligine  qaray  buyrıq  gáplerdiń  keynine  ja-
zıwda  noqat  (.)  ya  úndew  belgisi  (!)  qoyıladı.  Mısalı: 
Otır,  Tolǵanay!  Túrgelip  tura  ber  me,  óziń  ayaq  awı-
rıw  adamsań,  tastıń  ústine  jayǵasıńqırap  otırıp  al,  bir 
ilajın  kóreyik  bunıń.  Seniń  usı  jerge  kelgeniń  esińde 
bar  ma,  Tolǵanay?
— Yaǵay,  Tolǵanay,  sen  olay  deme.  Sen  sol  dáwir-
lerińdi  basınan  baslap  yadıńa  túsiriw  ushın  bir  táwekel 
etip  kór.  (Sh.A.)
Buyrıq  gáptiń  bayanlawıshı  tómendegishe  ańlatıladı:
1. Kóbinese,  buyrıq  meyiliniń  II  hám  III  bettegi 
túrleri  arqalı:  Meyli,  bunday  hádiyseler  júzege  kelmey-