M. Abuzalova, G. Haqulova,Sh. G’ulomova Hozirgi o`zbek adabiy tili (Morfologiya)

2-topshiriq.
 So`z turkumlari tasnifi borasida o`z fikr-mulohazalaringizni 
bildiring. 
 
 
2 – mashq. 
Mantnni o`qing. Har bir so`zni morfologik tasniflang. 
Badiiy adabiyot san’atning murakkab va serqirra turidir. Insondagi ismsiz 
tuyg`ular, nozik kechinmalar, ko`z bilan ko`rib, quloq bilan eshitib, qo`l bilan 
ushlab, til bilan totinib, burun bilan hidlab bo`lmaydigan ruhiy holat jilvalarini 
faqat so`z yordamida ifoda etish mumkin. Badiiy adabiyot san’atning boshqa 

---

4 
turlaridan asosiy ish quroli ham, asosiy materiali ham SO`Z ekanligi bilan ajralib 
turadi.

3 – mashq. 
Berilgan atamalarni misollar asosida izohlang. 

Leksikalizatsiya, 
substantivatsiya, 
adyektivatsiya, 
pronominalizatsiya, 
adverbializatsiya, verbalizatsiya, konversiya, transpozitsiya. 
4 – mashq. 
Matnni o`qing. O`zgaruvchi leksemalarni ajratib ko`rsating. 

Xotin
-qizlar jinsidan irodasi kuchli, hatto erlardan ham jasurroq shaxslarni 

ko`p uchratamiz. Shuning bilan birga, ularni, naqadar kuchli irodaga molik 
bo`lmasinlar, yana hissiyotlarga mag`lub ko`ramiz. Masalan: hikoyamiz 
qahramoni Ra’noning jasorati, xonga qarshi isyoni, hatto ma’yus qolgan Anvarni 
yo`lga solishi – o`z zamonasi uchungina emas, bizning hozirgi asrimiz uchun ham 
loyiqi tahsin va Ra’no yoshlik qizlarimizga ibratdir. Lekin irodasi kuchli shu Ra’no 
hozir yana hissiyoti qo`lida mag`lub edi (A.Qodiriy).

5 – mashq.
So`zlarni turkumlarga ajrating va quyidagi jadvallarga joylashtiring. 
Latofat, birvarakayiga, mas’uliyatli, g`irt, bari, birinchi, yugurmoq, parishon, 
talabgor, loyiq, oz, faqat, nahot, qahramonlarcha, to`qson ikki, uchun, sari, bahor, 
naq, devoriy, badbo`y, kuylamoq, yashnamoq, bilan, ham, taq-tuq, ammo, satang, 
ko`kish.