M. Abuzalova, G. Haqulova,Sh. G’ulomova Hozirgi o`zbek adabiy tili (Morfologiya)

7 – mashq. 
Quyida berilgan fe’llardan o`zlik va majhul nisbatlarini hosil qilib, ular 
asosida gaplar tuzing. 

Erkalamoq, bermoq, yuvmoq, o`ramoq, ichmoq, qochmoq, yurmoq, ochmoq, 
taramoq, yasamoq
. 

8 – mashq. 
Gaplarni 
o`qing. 
Fe’llarni 
ajrating 
va 
ularning 
o`zgalovchi 
kategoriyalarini aniqlang hamda qaysi gap bo`lagi bo`lib kelayotganini 
izohlab bering.

1. Onam aytardi: “Tongda turib, yaxshi niyat qil, ijobati tez bo`lur”. 
(I.G`niyev) 2. Har bir kishi, asosan, qo`lidan keladigan va o`ziga yarashadigan 
ishga urinishi zarur. (Arastu) 3. Kulish – umrni uzaytirish demak. 4. Dilni 
vayron qiladigan yig`lashi meni azoblantirdi.
5. Hayot kitobimni bexos varaqlab, 
Men o`tgan umrga achinmay qo`ydim. 
Tabassum o`rnida kuldim charaqlab, 
Suyish kerak bo`lsa, telbacha suydim. (Zulfiya) 
6. Kimni jazolashni, kimni kechirishni Xudoning bir o`zi biladi. (L.Tolstoy) 7. U 
ho`l o`tin vishillab yonayotgan o`choqqa tikildi. (P.Tursun) 

9 – mashq.

1-topshiriq
. She’rni o`qing. Uni yoddan yozishga tayyorlaning. She’riy 
matndagi fe’l so`z turkumiga doir so`zlarni namunaga ko`rsatilgan jadvalga 
joylashtirishga harakat qiling. 

---

7 
Yiroq bo`l hasratdan, mungdan, ko`zyoshdan, 
Sha’ningga otilgan ta’nadan, toshdan. 
 
Mag`rur tursang agar, mag`rur degaylar, 
Mutelik izlarlar fe’li yuvvoshdan. 
 
Yupanch topoldingmi, dunyoga kelib, 
Ustoz yo shogirddan yoki tengdoshdan. 
 
Qashqir to`dasida qolgan bir otsan, 
Tuyog`ing sinmasa basdir, bardoshdan. 
 
Faqat muhabbatga topingil, ey qalb, 
Sen mehr ko`rgaysan o`shal quyoshdan. 
 
Axir bobolar ham demishlar qadim: 
Muhabbat yaratgan dunyoni boshdan. (A.Oripov)