Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

143-rasm. Qushlar tumshug’ining turli-tumanligi: 1 - sorniki, 2-4- balchiqchilarniki
(2 - bigiztumshuqniki, 3-uzunburun balchiqchiniki, 4 - yakantovuq (loyxo`rak)niki,
5 - kolibriniki, 6 - qizilishtonniki, 7 - tukanniki, 8 - saqoqushniki, 9-11 – donxo`r qushlarniki (9 - zyablikniki, 10 - boltatumshuq (dubonos)niki, 11 - qaychitumshuq (klyost)niki, 12-13 – hasharotxo`rlarniki, (12 - penochkaniki, 13 - tentakqushniki),14-15 - suvda suzuvchi qushlarniki (14 - yovvoyi o`rdakniki, 15 - cherakniki).



144-rasm. Pat va par tiplari: 1 - kontur pat, 2 – par-pat, 3 - haqiqiy par,
4 - ipsimon pat, 5 - qilcha, 6 - par-pat.

Qoquv patlarining ichki yelpig’ichlari tashqi yelpig’ichlariga nisbatan serbar bo`ladi. Qanot yoyilganda tashqi yelpig’ich yuqori tomondan yonidagi qoquv pati ichki yelpig’ichining faqat bir chekkasini qoplab turadi.

Pat tanasining ichki qismi g’ovak o`zak bilan to`lgan bo`lsa, qalam uchining bo`shlig’ida bir-biriga kirib turgan nozik shox qalpoqchalar bor. Pat yelpig’ichining har biri talaygina uzunchoq uch qirrali plastinkalar - birinchi tartibdagi tolachalardan hosil bo`lgan. Bu tolachalarga undan ham mayda ikkinchi tartibdagi tolachalar o`rnashgan. Har qaysi ikkinchi tartibdagi tolacha uchida mikroskopik ilmoqchalar bo`ladi. Bu ilmoqchalar ikkinchi tartibdagi boshqa tolachalar ilmog’iga ilashib oladi. Yelpig’ichlari bo`lgan katta yirik patlarni kontur patlar deyilib, v

145-rasm. Qoquvchi patning tuzilish sxemasi: 1 - pat o`qi,
2 - pat yelpig`ichi, 3 - pat tanasi, 4 - birinchi tartibdagi tolachalar, 5 - ikkinchi tartibdagi tolachalar, 6 - ilmoqchalar.
oyaga yetgan qush gavda shaklini shu kontur patlar belgilaydi. Ulardan ayrim guruhlari maxsus nomlangan, masalan: dum usti patlari, quloq qoplag’ich patlari, qanot usti qoplag’ich patlari. Qanot chetidan chiqqan katta patlar qoquv patlari deb ataladi. Qoquv patlari uch turli bo`ladi: panjalarda bo`ladigan birinchi tartibdagi qoquv patlari yoki katta qoquv patlari, bilakka birikadigan ikkinchi tartibdagi qoquv patlari yoki kichik qoquv patlari va yelka suyagiga birikkan uchinchi tartibdagi qoquv patlari
(146-rasm).
Tuzilishi tipik qoquv patlarinikiga o`xshash va murtak holicha saqlangan birinchi barmoqdagi to`p-to`p patlar qanotcha deb ataladi.
Uchish vaqtida ma`lum darajada boshqaruv vazifasini bajaradigan katta dum patlari yo`naltiruvchi patlar yoki rul patlar deyiladi.